Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti - Fotolarda

AXC parlamentinin birinci iclasının açılışı. Bu il mayın 28-də Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin elan edilməsinin 100 illik yubileyidir.

28 may 1918-ci il suverenliyi haqqında bəyənnamə. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti cəmi 2 ildən sonra süquta uğrasa da, ölkə tarixinin ən mühüm hadisələrindən biri sayılır.

AXC Nazrilər Şurasının sədri və daxili işlər naziri vəzifələrini icra etmiş Fətəli Xan Xoyski. 1875-ci ildə doğulan Xoyski ADR-nin (Azərbaycan Demokratik Respublikası) yaradıcılarından biridir. O, Zaqafqaziya Federativ Respublikası hökumətində maarif naziri, Milli Hökumətin birinci və üçüncü kabinetlərində baş nazir, beşinci kabinetində isə xarici işlər naziri vəzifəsini tutub. Xoyski türk (Azərbaycan) dilinin dövlət dili elan edilməsi haqqında 27 iyun 1918-ci il tarixli qərara imza atıb. O, 1920-ci ildə qətlə yetirilib.

Məmməd Əmin Rəsulzadə - Müsavat partiyasının lideri, AXC Milli şurasının sədri.

Əlimərdan bəy Topşubaşov - AXC hökumətinin üzvü və parlamentin sədri. Paris sülh konfransına getmiş nümayəndə heyətinin üzvü.

Həsən bəy Ağayev Müsavat partiyasının üzvü olub. 1918-ci ildə ADR parlament sədrinin ilk müavini seçilir. Qafqazda kifayət qədər nüfuzlu şəxs sayılıb və Azərbaycanı Şimali Qafqaz Dağlılar qurultayında təmsil edib. O, 1919-cu ildə vəzifəsinə yenidən seçilə bilmir və Məmməd Yusif Cəfərov onun yerinə sədr müavini olur.

Məmməd Yusif Cəfərov da Qafqazdakı nüfuzlu siyasi xadimlərdən biri idi. O, Milli Şuraya daxil olmuşdu. Rusiya Müəssislər Məclisinə keçirilən seçkilərdə uğur qazanmışdı. Həsən bəy Ağayevdən sonra ADR parlamentinin sədrinin birinci müavini vəzifəsinə seçilir. Bundan başqa cumhuriyyət dövründə o, müxtəlif vaxtlarda daxili və xarici işlər naziri vəzifələrində də olub.

AXC parlamentinin iclasından foto. Birinci sırada ADR-in Milli Şurasının sədri Məmməd Əmin Rəsulzadə əyləşib.

Azərbaycan nümayəndə heyəti üzvlərinin Paris sülh konfransı günlərində iclası.

Səməd bəy Mehmandarov, hərbi və dövlət xadimi, artilleriya generalı olub. 15 fevral 1918-ci ildən 27 aprel 1920-ci ilə qədər Milli Hökumətin hərbi naziri vəzifəsini icra edib.

Əli Ağa Şıxlınski - Rusiya İmperiyası ordusunda general-leytenant, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Hərbi nazirinin müavini 1917

AXC ordusunun zabit və əsgərləri.

Gəncə yunkerlər məktəbinin zabit və kursantları.

MİLLİ ARXİV

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti parlamentinin binası, 1919-cu il.

AXC-nin yaradılmasının ildönümünə həsr edilmiş Azərbaycan ordusunun hərbi paradı, 1919-cu il.

AXC Nazirlər Sovetinin heyəti. Ortada - Nazirlər Sovetinin sədri Usub bəy Nəsirbəyov, hərbi nazir Səməd ağa Mehmandarov. Sağdan-sola: maliyyə naziri Əliağa Həsənov, xarici işlər naziri Fətəli xan Xoyski, əmək və ədliyyə naziri A. Səfirkürdski, portfelsiz nazir Amastor, səhiyyə naziri Taskanov, Nazirlər Sovetinin iş icraçısı Mirzə Qacar. Soldan-sağa: yol-nəqliyyat naziri Məlik Aslanov, teleqraf naziri Camo bəy Hacınski, nəzarət naziri Nəriman bəy Nərimanbəyov, ədliyyə nazirinin köməkçisi Teymur bəy Makinski, yol-nəqliyyat nazirinin köməkçisi Yusif Məmmədbəyov, əkinçilik nazirinin köməkçisi Hidayət bəy Sultanov, xarici işlər nazirinin köməkçisi Adilxan Ziyadxanov, 1919-cu il.

MİLLİ ARXİV

Azərbaycan parlamentinin üzvləri: Ortada: AXC Nazirlər Sovetinin sədri Fətəli xan Xoyski və Azərbaycan parlamentinin sədr müavini Həsənbəy Ağayev.

Əhməd bəy Ağayev - 1875-1939. Azərbaycanın 20-ci əsr ictimai-siyasi tarixinin fikir nəhənglərindən biri, publisist maarifçi, 1918-ci ildə Azərbaycanı xilas etməyə gələn türk ordusunun komandanı Nuru Paşanın müavini kimi vətənə dönmüş, milli parlamentin üzvü olmuşdur. Milli Hökumət dövründə xüsusi qərarla Türkiyədən ölkəmizə müəllim dəvət olunmasında, dərslik gətirilməsində böyük xidmətləri var.

Məmməd Həsən Hacinski AXC-nin birinci və ikinci kabinetlərində XİN rəhbəri, 2-ci kabinetində maliyyə naziri vəzifəsini icra edib. Hacınski Müsavat partiyasın üzvü olub, parlamentdə fraksiyalardan birinin lideri olub. Tarixçi-alim Altay Göyüşovun sözlərinə görə, 1920-ci ilin əvvəllərində Nazirlər Şurasının sədri Nəsib bəy Yusifbəyov istefaya getdikdən sonra yeni hökumətin təşkili Hacınskiyə tapşırılıb.

 

Mənbə: BBC Azərbaycan