Deputat: Dövlətin pulu saxta əlillərə xərclənməsin

Oxu.Az-ın müxbirinin suallarına Milli Məclisin (MM) Səhiyyə komitəsinin sədr müavini Musa Quliyev cavab verir:

- Musa müəllim, artıq neçə illərdir ki, həm cəmiyyətin, həm medianın, həm də elə millət vəkillərinin başlıca gündəm mövzularından biri əlillər, xüsusilə, əlilliyin müəyyənləşdirilməsi məsələsidir.

Bu məsələ ilə məşğul olan, cavabdehlik daşıyan qurumda, nazirlikdə rəhbərliklər dəyişir, amma vəziyyət yenə də dəyişməz qalır, neqativlər ard-arda gəlir. Bu sahə ilə yaxından tanış olan bir mütəxəssis kimi bu məsələdən çıxış yolunu, problemin köklü həllini nədə görürsünüz, hansı təklif(lər)i çatdırmaq və onların reallaşmasını istəyirsiniz?

- Əvvəla, bu problemin köklü həllini çox geniş müzakirələrdə görürəm. 

Çox təəssüf ki, belə müzakirələr aparılmır.

Hansı nazir gəlirsə, öz komandasını yığır və dar bir çərçivədə bu məsələni müzakirə edərək qərar verir. Bu qərar da son nəticədə özünü doğrultmur. İkincisi, bəli, korrupsiya ilə mübarizə aparmaq lazımdır.

Əlilliyin verilməsində 2000-ci illərin əvvəllərindən başlayaraq çox ciddi qanun pozuntuları, rüşvət, korrupsiya halları oldu. Hətta, 2010-cu illərdən sonra bir çox Tibbi-sosial ekspert komissiyalarının sədrləri, üzvləri həbs olundu.

Amma bu o demək deyil ki, əlillik meyarını, yaxud, əlillik verilmə qaydalarını yalnız korrupsiyanın tələblərinə uyğunlaşdırasan. Dünyanın qəbul etdiyi standartlar var. Biz bunları heç vaxt özümüzdən kəşf etmirik.

Biz uzun müddət SSRİ məkanında olmuşuq və Rusiyanın modelindən də istifadə etmişik. Hansı bir ölkənin modelini seçiriksə, o ölkənin modelini dəqiq öyrənməliyik. Həmçinin, təkcə meyarları deyil, eyni zamanda, əlilliyə təsir edəcək digər faktorları da öyrənərək, tətbiq etməliyik.

İndi mənim eşitdiyimə görə, Əmək və Əhalinin Sosial Nazirliyi əlilliklə bağlı qruplardan imtina edir və faiz dərəcələrini təyin etməyə keçir.

Keçsinlər, bu da bir uğurlu yoldur.

Bir zamanlar qrupla verilmək də uğurlu yol idi, yəni, çox uzun illər SSRİ məkanında bu metod tamamilə normal işləyib…

- Dediniz ki, qruplardan imtina edilir, faiz dərəcələrinə keçilir. Bu, effekt verəcəkmi, söz-söhbətlərə, neqativlərə son qoyacaqmı? Ümumiyyətlə, faiz dərəcələri nədir?

- Yəni, faiz dərəcələrində doqquz kateqoriya var. Əmək qabiliyyətini 100 faiz itirib, 80 faiz itirib, 60 faiz itirib, 40 faiz itirib, 5 faiz itirib, 3 faiz itirib və sairə.

Və ona da uyğun şəkildə bəziləri pensiya ala biləcək, bəzilərinə müavinət veriləcək , bəzilərinə, ümumiyyətlə, heç nə verilməyəcək. Sadəcə, göstəriləcək ki, bunun bu qədər əmək qabiliyyəti var, amma heç nə verilməyəcək.