Ekspertlər xəbərdarlıq edir: maşında unutduğunuz suyu ehtiyatla için

İstehsal sənayesi plastik su qablarının müxtəlif şərtlər altında təhlükəsiz olduğunu deyir. Amma hərkəs bununla razılaşmır.

Bilindiyi kimi, isti dalğası ölkənin çox hissəsini “bişirib”. Bəzi ekspertlər inanırlar ki, bu istiləşən yay fəslində qablaşdırılmış suyunuzu sərin yerdə saxlamaq üçün çoxlu səbəb var.

Bəzi tədqiqatçılar isti yerlərdə çox qalmış plastik butulkadan su içməyi məsləhət görmürlər. Məsələn : günün altında çox qalmış maşın belə yerlərə nümunə ola bilər. Qeyd olunur ki, istilik kimyəvi maddələrin plastik butulkadan suya nüfüz etməsinə kömək edir.

İstehsal sənayesi isə bu fikirlərlə razılaşmır. Beynəlxalq Qablaşdırılmış Su Assosasiyası təsdiqləyir ki, qablaşdırılmış su butulkaları istehsalı tənzimlənir və müxtəlif şərtlər altında, hətta isti maşınlarda qalma halı nəzərə alınmaqla təhlükəsizdir.

Lakin Texas universitetinin biokimya və molekulyar biologiya kafedrasının professoru, Çarl Vatson tövsiyyə edir ki, qaraj və ya parklanmış avtomobil kimi yüksək temperaturaya malik yerlərdə qablaşdırılmış su saxlanılmamalıdır.

“Maddələri qızdırdıqda molekulyar dövr sürətlənməyə başlayır və onların bir səthdən digərinə keçməsinə şərait yaradır. Belə ki, plastikin tərkibindəki kimyəvi komponentlər ondan ayrılıb suya daha sürətlə birləşməyə başlayır və istilik çoxaldıqca bu hal dahada artır. Vatson Today-ə müsahibəsində bildirib.

“ Bu bir növ çaya şəkər atmağa bənzəyir. İstilik şəkər molekullarını tez parçalayır və bu isti çayda daha tez baş verir, nəinki soyuq çayda”.

Əgər siz nə vaxtsa plastik qablaşdırmada olan suyunuzu isti avtomobildə və ya başqa bir isti mühitdə unutmusunuzsa, siz görə bilərsiniz ki, su bir qədər “fərqli” dadır. Vatson qeyd edir ki, “Bu, hər kəsdə olan sadə bir hissiyyat mexanizmidir. Bununla nə vaxtsa qarşılaşa bilrəsiniz”.

2014-cü ildə Çində satılan 16 növ qablaşdırılmış su brendi üzərində aparılan tədqiqatda qablaşdırılmış sular 70 ˚ C istilik altında 4 həftə saxlanılıb, antimon maddəsinin (zəhərli maddə kimi qeydə alınıb) və bisphenol A (BPA) maddəsinin artdığı qeydə alınıb.

Lakin Antimon və BPA maddəsi üzrə 16 brendin yalnız biri EPA standartını keçə bilib. Bunu Florida Universitetinin mətbuat xidməti vurğulayıb.

“Mən insanları qablaşdırılmış su pisdir deyib yanlış yönləndirmək istəmirəm, qablaşdırılmış su yaxşıdır. Siz onu isti yerdə uzun müddət qoymamaq şərti ilə içə bilərsiniz. Mən düşünürəm ki, bu ən vacib mesajdır”. Tədqiqatın müştərək iştirakçısı və Florida Universitetinin biokimya üzrə professoru Lena Ma Yohoo Health-a müsahibəsində deyib.

2007-ci ildə Arizona Dövlət Universiteti tərəinfən aparılmış digər bir tədqiqatda göstərilir ki, yay vaxtı maşınların, qarajların və digər qapalı yerlərin daxilində olan isti hava Antimon maddəsinin plastik butulkadan suya nüfüz etməsinə təkan verə bilər.

Lena Ma-nın araşdırmasına gəldikdə isə, Beynəlxalq Qablaşdırılmış Su Assosasiyası araşdırmanın faktları əks etdirmədiyini deyir.

Qrup qeyd edir ki, BPA polietilenin kimyəvi maddəsi deyil, qablaşdırma materialı isə bir dəfəlik istifadə üçün nəzərdə tutulub və nümunələrdə tapılan antimon maddəsinin miqdarı minimaldır.

Beynəlxalq Qablaşdırılmış Su Assosasiyasının nümayəndəsi Jill Cluora bildirib ki, polietilendən hazırlanmış plastik butulkalar normal istifadə şəraiti altında zərərli maddə yaradacaq tərkibdə deyil.

“İsti maşında və ya digər yerlərdə qaldıqda plastik butulkadan adı bilinməyən zəhərli maddələrin suya nüfüz etməsi və insanda döş xərçəngi və ya başqa bir xəstəliklərin yaranmasına səbəb olması kimi iddialar əsassızdır”.

Qrup qeyd edir ki, ABŞ Ərzaq və Dərman adminstrasiyası qablaşdırılmış suların təhlükəsiz olmasına nəzarət edir və buna plastik butulkaların özünün də təhlükəsiz olması daxildir. O əlavə edib ki, digər ərzaq məhsulları kimi qablaşdırılımış sular da quru, soyuq yerdə, təmizləyici vasitələrdən, yanacaqdan və digər kimyəvi maddələrdən eləcədə bir başa gün işıqları düşən yerlərdən uzaq saxlanılmalıdır.

Polikarbonat içki butulkalarının, ərzaq saxlama qutularının, metal konserv qablarının üzlüklərinin hazırlanmasında istifadə olunan BPA maddəsinin insanların sağlamlığına necə təsir göstərməsi uzun müddətdir narahatçılıq doğurur.

Lakin, normal miqdarda istifadə olunduqda, inanlara zərəri toxunması ağlabatan deyil. Bunu FDA (Ərzaq və Dərman Assosasiyası) fevral ayındakı açıqlamasında bilirib.

Buna baxmayaraq, Texas Universitetinin Tibb sahəsi üzrə tədqiqatçısı Vatson yenə də insanlara məsləhət görüb ki, şüşə və ya paslanmaz materialdan olan metal qablardan istifadə edilsin, o zaman temperaturun heç bir fərqi olmayacaq. Çünki bu materiallar çox təhlükəsizdir, maddə olaraq qeyri-aktivdir və özündən suya heç bir zərərli maddə buraxmır.

Vatson onu da qeyd edib ki, onun araşdırmaları aşkara çıxarıb ki, “tərkibində BPA yoxdur” adı ilə istehsal olunan məhsulların tərkibində BPS maddəsi var ki, bu kimyəvi maddə isə struktur quruluşuna görə BPA maddəsinə çox yaxındır və eyni problemlərə səbəb olur.

Mənbə: Today.com