Elmar Məmmədyarov: "Hazırkı işimlə bağlı Azərbaycan dilində daha çox mütaliə edirəm..." - Tarixi müsahibə

Azərbaycanın xarici işlər naziri Elmar Məmmədyarovun adı bir neçə gündür medianın və sosial şəbəkələrin gündəmindən düşmür. 

Xatırladaq ki, oktyabrın 29-da İstanbulda Azərbaycan, Türkiyə və Gürcüstanın xarici işlər nazirlərinin 7-ci üçtərəfli görüşündə Elmar Məmmədyarovun ana dilində çıxışı zamanı bəzi  rabitəsiz ifadələr işlətməsi ciddi tənqidlərə tuş gəlib. Müzakirələrdə Elmar Məmmədyarov Azərbaycan dilini təmiz bilməməkdə qınanılıb.

Mia.az xəbər verir ki, Modern.az saytı Elmar Məmmədyarovla bağlı müzakirələr gündəmdə olduğunu nəzərə alaraq, nazirin illər öncə (20 oktyabr 2006-cı ildə "525-ci qəzet”də) dərc olunmuş müsahibəsini yayıb.

Düşünürük ki, tanınmış jurnalist İlhamə Qasımlının "Yeddi rəngli söhbət” layihəsində Elmar Məmmədyarovdan aldığı və nazirin portretini əks etdirən müsahibə oxucularımız üçün də maraqlı olacaq.

Qeyd edək ki, bu, xarici işlər naziri Elmar Məmmədyarovun şəxsi həyatından bəhs edən yeganə müsahibədir:

- Cənab nazir, Sizi öz ranqınızda olan digər yüksək vəzifəli Azərbaycan məmurlarından fərqləndirən cəhət qərbsayağı ünsiyyətcil və sadəliyinizdir. Yerli mühitin ənənələrinə uyğun məmurlarla ünsiyyətiniz zamanı özünüzü "yad” adam kimi hiss etmirsiniz ki?

- Xoş sözlərə görə təşəkkür edirəm. Mən prezident İlham Əliyevin formalaşdırdığı praqmatik düşünən islahatçıların komandasında özümü yad adam hiss etmirəm.

- Çox məşğul nazirlərdənsiniz. Bunu görmək üçün mətbuat və televiziyanı izləmək kifayət edər. Şəxsi məsələlərə nə qədər vaxtınız qalır?

- Məşğul olub-olmamağım işlərdən asılıdır. Ölkənin xarici siyasəti ilə bağlı görəcəyimiz işlər çoxdur. Həqiqətən də şəxsi işlərə vaxtım o qədər də qalmır. Amma bu reallıqdır və bütün işləri 24 saatlıq zaman çərçivəsində çatdırmaq lazım olur.

- Ailənizə lazımi qədər diqqət ayıra bilirsinizmi?

- Ailə - hər bir azərbaycanlı kimi mənimçün də müqəddəsdir. Ona görə də iş qrafikim  nə qədər gərgin olsa da, istər-istəməz vaxt tapmaq məcburiyyətində oluram. Bir ailə başçısı kimi bunu özümə borc sayıram. Çünki ailəmdə iki oğul böyüyür, onlar isə elə yaşdadırlar ki, ata diqqətinə daha çox ehtiyacları var.

- Sizinçün formada qalmaq vacibdirmi? Yəni bununçün xüsusi idman məşqləri edirsiniz, yoxsa təbii naturanız belədir?

- Sizinlə razıyam. Formada qalmaq - vaxtının çoxunu iş masası arxasında keçirən və yaşı 40-ı keçmiş şəxs üçün çox vacibdir. Lakin işlərimin çoxluğundan idmanla aktiv məşğul olmağa vaxtım qalmır.

- Xarici səfərlərdən qayıdanda ailə üzvləriniz üçün hədiyyə seçimi edirsinizmi, yoxsa səfərləriniz adiləşdiyindən buna ehtiyac qalmır?

- Xarici səfərdən hədiyyə gətirmək nəinki yaxınlarıma, mənə də zövq verir. Çünki hədiyyə vermək əzizlərinə olan diqqət və qayğının göstəricisidir.

- Adətən, hədiyyə etmək üçün nə alırsınız?

- Mümkün qədər suvenirlər gətirməyə çalışıram.

- Hobbiniz varmı?

- Bir çox insanlar kimi, mənim də hobbim var. Futbolu çox sevirəm - həm izləməyi, həm də oynamağı. Lakin yenə də işin çoxluğu üzündən belə bir fürsət mənə tez-tez qismət olmur.

- Sevimli komandanız varmı?

- Sevimli komandam, təbii ki, Azərbaycan yığmasıdır. Yığmamızın qatıla bilmədiyi yarışlarda isə italyanlara pərəstişkarlıq edirəm. (Elmar Məmmədyarov nazir işləməzdən əvvəl Azərbaycanın İtaliyadakı səfiri işləyib-Modern.az.)

- Mətbuat və televiziyada siyasətdən başqa, hansı mövzularla maraqlanırsınız?

- Mənə elə gəlir ki, nazirin maraq dairəsi digər bir Azərbaycan vətəndaşının maraq dairəsindən dar olmamalıdır. Ona görə də siyasi xəbərlər və onunla birbaşa əlaqədə olan iqtisadi xəbərlərlə yanaşı, ictimai və mədəni xəbərləri də izləməyə çalışıram.

- Sizə qarşı yönələn tənqidlərdən biri də Azərbaycan dilini mükəmməl bilməməyinizlə bağlıdır. Bu problemi aradan qaldırmaq üçün öz üzərinizdə necə işləyirsiniz?

- Hazırkı işimlə bağlı Azərbaycan dilində daha çox mütaliə edir, sənədlər, məktublar üzərində işləyirəm. Bu isə dilin praktiki cəhətdən təkmilləşdirilməsinə kömək edir.

- Heç, xarici ölkələrə səfərləriniz zamanı Azərbaycan üçün qeyri-ənənəvi sayılan mətbəx nümunələrini, misalçün Çin, yapon, Koreya və s. ölkələrin yeməklərini yemək məcburiyyətində qalmısınızmı?

- Bu məsələdə çox çətinlik çəkmirəm. Mütamadi xarici səfərlərdə olan diplomat kimi bütün yeməklərə öyrəşmişəm. Yapon mətbəxini isə çox sevirəm.

- Azərbaycan yeməklərindən hansları daha çox xoşlayırsınız?

- Kababları.

- Erməni həmkarınız Vardan Oskanyanla (hazırda eks-nazirdir-redak.) adətən hansı dildə danışırsınız?

- İngilis dilində danışırıq.

- Heç, onunla danışıqlardan kənar, qeyri-rəsmi söhbətləriniz olurmu? Bu zaman münasibətləriniz necə olur?

- Vardan Oskanyanla birbaşa söhbət üçün çox imkanlarım yoxdur. O ki qaldı çoxtərəfli forumlar çərçivəsindəki görüşlərə, burada hər şey diplomatik protokola uyğun olaraq həyata keçirilir - qarşılıqlı salamlaşma və s.

- Keçmiş nazirlərin diplomat kimi xaricə göndərilməsinə necə baxırsınız? Adətən, opponentlər belə təyinatları "diplomatik sürgün” kimi qiymətləndirirlər. Bəs, Sizin bu təyinatlara münasibətiniz necədir?

- Beynəlxalq təcrübədə peşəkar diplomatların səfir təyin edilməsi ilə yanaşı, "siyasi təyinatlar” praktikası da mövcuddur. Nazir və ya digər yüksək vəzifələrdə işləmiş şəxslərin bilik və təcrübəsindən diplomatiya sahəsində istifadə edilməsi normal haldır.

- Şəxsən Sizinçün səfir vəzifəsinə diplomatik fəaliyyətdən gələnlərlə, yoxsa nazir vəzifəsindən təyin olunmuş şəxslərlə işləmək daha asandır?

- Azərbaycanın diplomatik nümayəndəliklərinin rəhbərləri ilə işgüzar münasibətlərim XİN-in fəaliyyətini tənzimləyən əsas sənədlər çərçivəsində həyata keçirilir. Bizim qarşımızda eyni məqsəd və vəzifələr durur - Prezident tərəfindən müəyyən edilmiş xarici siyasət kursunun uğurla həyata keçirilməsi.

- Bakıdakı daha nüfüzlü vəzifəsini itirməsindən ən azı narazı qalan keçmiş nazirlər diplomatik fəaliyyətlərində nə dərəcədə uğurla çalışa bilirlər?

- Səfir vəzifəsinə təyinat Prezident tərəfindən göstərilən yüksək etimadın bariz nümunəsidir. Səfirlər Azərbaycanı beynəlxalq arenada təmsil edirlər, bu isə çox çətin və şərəfli işdir.

- Gürcüstan NATO-ya üzvlüklə bağlı danışıqlar a aparır. Azərbaycanın bu sahədə perspektivlərini necə görürsünüz? Azərbaycanın beynəlxalq təşktlatlara inteqrasiyası prosesində xristian-müsəlman amilinin yaratdığı problemlər olurmu?

- Biz də qonşu Gürcüstan kimi NATO ilə ilkin «Sülh naminə tərəfdaşlıq» çərçivəsindən çıxmışıq və artıq müvəffəqiyyətli şəkildə «sərt» və «yumşaq» təhlükəsizlik sferalarını əhatə edən fərdi əməkdaşlıq planının tətbiqinə keçmişik. Xristian və müsəlman faktoruna gəldikdə isə bunun NATO ilə heç bir əlaqəsi yoxdur və Türkiyənin bu təşkilata üzv olması buna gözəl sübutdur. Əgər daha geniş kontekstdə nəzərə alsaq, sivilizasiyalararası əlaqələrin müvəffəqiyyətli inkişafını dəstəkləyərək qeyd etməliyəm ki, bu iki dünya dinlərinin nümayəndələri yalnız əməkdaşlıq vasitəsi ilə onların üzləşdiyi təhlükə və çağırışları ünvanlandırmaq üçün yol tapa bilərlər və belə də etməlidirlər.

- Azərbaycanın müxalifət liderləri xaricdəki səfirliklərimizin hakimiyyət nümayəndələri ilə müqayisədə onlara ögey münasibət göstərdiklərindən gileylidirlər. Söhbət rəsmi dövlət qeydiyyatından keçmiş partiyaların rəhbərlərindən gedir. Siz bu cür məlumatlara necə reaksiya verirsiniz?

- Gəlin öncə bu məsələyə aydınlıq gətirək. Azərbaycanın xaricdəki missiyası, səfirliklərin nizamnaməsinə əsasən, xaricdə olan Azərbaycanın rəsmi nümayəndə heyətlərinə hərtərəfli yardım göstərməlidir. Siyasi partiyaların nümayəndələrinə gəldikdə isə iqtidar və müxalifət yönümlü olmalarından asılı olmayaraq, öncə onlar Azərbaycan vətəndaşlarıdırlar. Bizim missiya Azərbaycan vətəndaşlarına heç bir fərq qoymur və qoya da bilməz. Onlara konsulluq sahəsində hər cür köməklik göstərilir.

- "Ermənistan-Azərbaycan-Dağlıq Qarabağ münaqişəsi” ifadəsi filoloji baxımdan uyğunsuz səslənir. Siyasi baxımdan isə danışıqlarda Dağlıq Qarabağın da tərəf kimi tanındığı təəssüratı yaranır. Bu belədirmi?

- Biz heç vaxt "Ermənistan-Azərbaycan-Dağlıq Qarabağ” münaqişəsi demirik və deməmişik. Biz "Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ” münaqişəsi deyirik. Bu da münaqişənin məğzinə uyğundur. Bu münaqişə Dağlıq Qarabağ və onun ətrafında Ermənistan və Azərbaycanın arasında olan münaqişədir. Bu, beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən qəbul olunmuş münaqişənin yalnız iki tərəfinin - Ermənistan və Azərbaycanın - mövcudluq faktını əks etdirir.

- İndiki halda hansı variant ədalətli sülhün bərqərar olunmasına təkan verə bilər? Çünki Azərbaycan tərəfi qətiyyətlə "Azərbaycanın ərazi bütövlüyü danışıqlar mövzusu ola bilməz” bəyanatı ilə bir qarış torpağını da güzəştə getməyəcəyini bildirir. Rəsmi Yerevan da eyni qətiyyətlə işğal etdiyi torpaqlarımızı geri qaytarmayacağını bəyan edir. 

- Biz tərəfdən cavabı deyə bilərəm. Bu sözlər yalnız ictimaiyyət üçün nəzərdə tutulmayıb. Bu həqiqətən də Azərbaycan tərəfinin prinsipial siyasətini özündə əks etdirir. Düşünürəm ki, Minsk qrupunun həmsədrlərinin də qeyd etdiyi kimi, məsələnin həllini danışıqlar yolunda axtarmaq lazımdır. Buna baxmayaraq, ərazi bütövlüyü müzakirə mövzusu ola bilməz. Biz bu prinsipdən dönməyəcəyik.

- Münaqişənin həlli ilə bağlı nə dərəcədə optimistsiniz? Optimistliyiniz münaqişənin nə vaxtsa həll olunacağını düşünməyə əsas verirmi? Çünki artıq ictimai fikirdə belə təəssürat yaranıb ki, ATƏT-in Minsk qrupunun apardığı danışıqlar səmərəsizdir və verilən bəyanatlar daha çox ictimai fikrə hesablanır.

- Emosional sözlərlə heç nəyi qabaqlamaq istəmirəm. Danışıqların mövzusu  ciddidir və bu bizi realist olmağa vadar edir. Danışıqlar prosesində bu və ya digər görüş haqda məhz KİV tərəfindən əsassız yüksək gözləntilər cəmiyyətdə əhval-ruhiyyənin kəskin dəyişməsinə səbəb olur. Yəni əsaslandırılmamış optimizm özü pessimizmə və bununla da cəmiyyətin radikallaşmasına səbəb olur.