Gürcüstan turizminin inkişaf sirri: Azərbaycan bu səviyyəyə necə çata bilər?

Gürcüstan yenə də turizm üzrə regionun lider dövləti olaraq qalmaqdadır. Açıqlana  son rəqəmlərə görə, 2019-cu ilin yanvar-may aylarında əcnəbilər Gürcüstanı təxminən 3 milyon dəfə ziyarət ediblər, onlardan 1.7 milyonu turist səfərləri olub. Bu barədə “Sputnik Georgia” ölkənin Milli statistika komitəsinə istinadən məlumat yayıb. Qarşıdan gələn turizm mövsümündə isə Gürcüstana səfər edəcək əcnəbilərin sayının daha da artacağı gözlənilir. Artıq həftə ərzində bu ölkəyə təyyarə reyslərinin sayı 590-a çatıb. Mənbə yazır ki, Gürcüstanda turistləri ən çox cəlb edən qiymətlərdir. Bu ölkəyə edilən səfərlərin sayına görə Rusiya liderlik edir. İlin ilk 5 ayında Rusiya vətəndaşı 540 min dəfə Gürcüstana səfər edib ki, bu da 2018-ci ilin eyni dövründəkindən 31,4 faiz çoxdur. Vətəndaşları ən çox Gürcüstana səfər edən ilk beş ölkə sırasında Azərbaycan ikinci yerdədir. Bundan başqa, Ermənistan, Türkiyə və Ukrayna vətəndaşları da Gürcüstanda istirahətə üstünlük verirlər.

Turistlərin əksəriyyəti pullarını qida və içkilərə, həmçinin kirayə və əyləncələrə sərf edirlər. Çox az hallarda isə qiymətli əşyalara pul xərcləyirlər. Araşdırmalara görə, son dövrlər əcnəbilər Gürcüstana gəzinti üçün orta hesabla 890 lari (təxminən 324 dollar) xərcləyirlər. Bu ötən ilin birinci rübündə xərclənən məbləğdən 16,1 faiz çoxdur.

Gürcüstandan fərqli olaraq, Azərbaycan bu il turizm mövsümünə son 3-4 ilin ən çox gəlir gətirən turistlərini - ərəb turistləri itirməklə başladı. Artıq əvvəlki qədər ərəb turist göz dəymir, ərəb ölkələrindən gələnlərin sayı hiss ediləcək dərəcədə azalıb. Çünki gələn qonaqlara bahalı qiymətlərin təqdim edilməsi, xidmət sektorunda qiymətlərlə bağlı yerli sakinlərlə ərəb turistlərə qoyulan fərq də onları narazı salan əsas məqamlardan  biri oldu.

Bəs görəsən, Gürcüstan turizmini bu cür cəlbedici edən nədir? Bənzər islahatlar Azərbaycan turizm sektorunda da aparılarsa, sözügedən uğurlar əldə oluna bilərmi?

Mövzu ilə bağlı münasibətini bildirən iqtisadçı ekspert Rəşad Həsənov bildirdi ki, Gürcüstan turizminin inkişafına səbəb olan faktorlar müxtəlifdir: “Turizm elə bir sahədir ki, orada yalnız bir istiqamət üzrə hər hansı dəyişikliyin edilməsi, infrastrukturun yaradılması kifayət deyil: “Çünki turizm iqtisadiyyatın bütün sektorlarının birgə nəticəsinin qiymətləndirilməsi kimi ortaya çıxa bilən fəaliyyət hesab oluna bilər. Burada nəqliyyat sektorundan, transportdan, xidmət sektorundan, ölkənin inkişafından, infrastrukturundan, tarixinə və adət-ənənələrinə qədər kifayət qədər geniş çoxşaxəli sahələrin  birbaşa və dolayısı ilə təsiri var. Gürcüstan son illərdə bu istiqamətdə çox nailiyyət əldə edib. Məsələn, ötən il Gürcüstana 8 milyon turist gəlib. Hansı ki, Gürcüstanın əhalisi 3,5 milyondur. Təxminən 1 nəfər gürcü 2 nəfər turisti qarşılayıb, onların xərcləmələrindən əldə olunan gəlirlərdən pay alıb. Qonşu Türkiyədə bu göstərici nisbətən aşağıdır. Baxmayaraq ki, Türkiyə turizmi də inkişaf etmiş turizm sahələrindən biri hesab edilir. Dünya üzrə ilk onluğa düşən ölkələrdən biri də Türkiyədir. Ötəın il bu ölkəyə təxminən 40 milyon turist gəlib. Bu da təxminən indiki şərtlər daxilində iki yerli vətəndaş üçün bir turist deməkdir”.

İqtisadçının sözlərinə görə, çoxşaxəli xidmət sektoru və bir çox ölkələrlə vizasız gediş-gəlişin olması bu ölkənin turizm uğurlarının əsas səbəbləridir: “Gürcülərin son illər ortaya qoyduğu məsələləri sıralasaq, bu dövlət dünyanın əksər ölkələri ilə, xüsusən də Avropa ölkələri ilə vizasız gediş-gəlişi tətbiq edib. Yerli hava-nəqliyyatı sektorunda idarəetmənin dəyişdirilməsi, burada biznes prinsiplərinin əsas olaraq götürülməsi , aşağı büdcəli aviaşirkətlərin ölkədə fəaliyyəti üçün şəraitin yaradılmasını qeyd edə bilərik. Bu da turizm xərcləmələrini aşağı salmaqla  sektorun rəqabətliliyini artıran məqamlardandır. Eyni zamanda müxtəlif çeşidli xidmətlərin təklif edilməsi üçün müvafiq infrastrukturun yaradılması və hüquqi bazanın formalaşdırılması əsas məsələdir. Gürcülər bu sahədə çox irəli gediblər. Burada kazino şəbəkəsindən başlamış , ölkədə marixuanadan sərbəst istifadə hüququnun təmin edilməsi kimi istiqamətlərdə təşəbbüslər ortaya qoyulub. Yəni, bu sektoru kifayət qədər liberallaşdırmaqla ölkəyə turist axınını təmin edə bildi. Burada ölkənin reputasiyası, beynəlxalq sferada ölkənin təbliğatının təşkil edilməsi faktorları da var”.

R.Həsənovun sözlərinə görə, əsas avantajlardan biri də regiondan qaynaqlanır: “Çünki keçmiş SSRİ ölkələri arasında ənənəvi əlaqələr var. Bu əlaqələrdən Gürcüstan turizm sektoru kifayət qədər effektiv istifadə edə bilir. Müxtəlif ənənələrə, müxtəlif dinə, müxtəlif dilə malik olan turist qruplarının maraqlarını təmin etmək üçün çoxçeşidli xidmətlər təklif edə bilir. Bu sırada azərbaycanlılıar da əhəmiyyətli yer tuturlar. Ötən il Azərbaycandan Gürcüstana 800 min- 1 milyon arası vətəndaş gedib. Bu da təxminən Gürcüstana gələn hər 8 turistdən birinin azərbaycanlı olması deməkdir. Azərbaycanlılar müxtəlif məqsədlərlə bu ölkəyə səfər edirlər. Burada həm qiymətlərin aşağı olması, həm regiona yaxın olması, həm də orada 600-700 min azərbaycanlının yaşamasının ortaya qoyduğu avantajlar var. Eyni zamanda Azərbaycanda mövcud olmayan imkanlardan və infrastrukturdan istifadə kimi məsələlər var. Azərbaycanlıların bir qismi Gürcüstana səfər edir, kazinoların xidmətlərindən istifadə edirlər. Ona görə də, düşünürəm ki, əksər sahələrdə regionda rəqibsiz görünür. Ən azı yaxın gələcək üçün bu belədir”.