Hüseyn Cavid - İblis/Dördüncü pərdə (III hissə)
E l x a n
(Vasifə)
Gəl, yaqın gəl!.. Əcəba söylə niçin
Buna kin bəsləyərək izlərsin?
Hiç məraq etmə, əzizim, burası
İştə haydut və qaçaqlar yuvası!..
R ə’ n a
Söylə, həp söylə!
V a s i f
(Rə’nayə)
Şu zalım xunxar,
Babanın qatili olmuş...
R ə’ n a
(İbn Yəminə)
Canavar!
V a s i f
(yanındakı əskərə işarətlə)
Bana anlatdı şu sadiq əskər,
(cibindən iki məktub çıqarır)
Bu kağızlar dəxi isbat eylər.
R ə’ n a
Ah, aman!..
E l x a n
İstəməz artıq həyəcan,
Yerdə qoymaz qanı adil Yaradan.
İ b l i s
(istehzalı qəhqəhə ilə)
Əvət, əzsən də, əzilsən də, əvət,
Yenə adildir o müdhiş qüvvət!
R ə’ n a
(qoynundan küçük bir xəncər çıqarır. İbn Yəmini yaralamaq istər)
Qara əf’i!..
E l x a n
(onun əlini yaqalar)
Ona əl vurma, saqın!
Daha xoşdur yara bağlarsa qadın.
Onu öldürsə şu mə’sum əllər,
Can çəkişdikcə, inan ruhu gülər.
Azacıq bəklə, bulur şimdi cəza.
İ b n Y ə m i n
Ah, bəyim!..
E l x a n
(növbətçiyə)
Al bunu, söylətmə daha!
İbn Yəmin növbətçinin göstərdiyi yerdə çəkilib durur. Bu sırada ıslıq səsi eşidilir. Müxtəlif qiyafətli dörd-beş qaçaq önlərində bir p a p a s , bir xaxam, bir iranlı şeyx və iranlı qiyafətində ixtiyarca, qara çarşaflı xəstə bir q a d ı n , on yaşında q a n b u r , qaşları tökülmüş, gözləri mə’yub, səqət bir çocuğun əlindən tutmuş olduğu halda gəlirlər.
E l x a n
(onları gətirən növbətçilərdən birinə)
Şu həriflər əcəba kim? Söylə!
N ö v b ə t ç i
(birər-birər göstərir)
Şu papas ermənidir, vaqtilə
Ermənistanə daşırmış qurşun,
Həm də Incil deyə!..
E l x a n
(istehzalı qəhqəhə ilə əlini onun omuzuna qoyaraq)
Ya!.. Eşq olsun,
Nerədən aldın o hissiyyatı,
Verdi Incilmi bu tə’limatı?
P a p a s
(xaç çəkərək)
Ah, suçum varsa da, əfv eylə bəni.
E l x a n
Bəklə, dur, şimdi bulur haq yerini.
Növbətçi onu da İbn Yəminin yanına götürür.
Şu hərif kim əcəba? Həm nə əbus...
N ö v b ə t ç i
Bu, fransız tərəfindən casus...
Ərəbistanı köpürdən şu adam
Bir yəhudi... sanırım həm də xaxam...
E l x a n
(əlilə onun sırtını oqşar, acı qəhqəhə ilə)
Bu da Tevratə uyan bir dəccal!
X a x a m
(ayaqlarına qapanır)
Ah, əfəndim!..
E l x a n
Yetişir, qalq, abdal!
(O da qalqıb papasın yanına keçər. Elxan növbətçiyə)
Bildik artıq, bu, siyasət güdüyor.
(şeyxə işarəylə)
Ya bu əmmaməli şeytan nə diyor?
N ö v b ə t ç i
İngilis dəllalıdır, Iranda
Nəşri-əfkar ediyormuş...
E l x a n
Əcəba!?
Şu dəni məsləki bir söylə, xocam,
Hanki Qur’an sana etmiş ilham?
Ş e y x
(yalvarır)
Bəni aldatdı, bəyim, nəfsi-həris,
Çaldı vicdanımı xain İblis.
İ b l i s
(qızğın qəhqəhə ilə)
İftira!.. Həm də nə abdalca yalan!
Ş e y x
(diz çökər)
Ah, aman!
E l x a n
(çizməsilə rədd edər)
Sus, yetər, ağ başlı yılan!
(O da xaxamın yanına keçər)
N ö v b ə t ç i
(tüfəngi ilə şeyxin omuzundakı heybəyi göstərir)
Doludur heybəsi altın, sərvət.
İ b l i s
(qəhqəhə ilə)
Onların tanrısı altındır, əvət.
X ə s t ə q a d ı n
(qolundan tutduğu səqət çocuğu göstərir. Elxana)
Bəyim! Allahı sevərsin, lütfən
Bizə yol ver, gedəlim erkəndən.
N ö v b ə t ç i
Kərbəlayə gediyorlar bunlar,
Şu qadın xəstə, səqət oğlu da var.
(burnu sarılı çocuğu göstərir)
Çürüyüb burnu dökülmüş yaradan,
(inildəyən anasına işarətlə)
Bu da həp öylə, inildər hər an.
E l x a n
Bunca zəhmət nə içinmiş əcəba?
N ö v b ə t ç i
Gediyorlar alalar bəlkə şəfa.
E l x a n
Yoqmu İranda həkim?
X ə s t ə q a d ı n
Var, pək çoq...
Dərdimiz mühlik imiş, çarəsi yoq...
E l x a n
Var, gözəl çarəsi var, dur orada,
Bulunur dərdinizə şimdi dəva.
(onlar da əvvəlkilərin yanına keçər)
İ b l i s
(qafasını oynataraq heyrət və hiddətlə)
Dərdə baq, millətə baq, niyyətə baq!
Ölülərdən ölülər feyz alacaq!
E l x a n
(ətrafdakı haydutlara)
Haydı, atəş!..
Tüfəklərin tətiyi çəkilir, papas xaç çəkər, şeyx ilə xaxam şaşqın bir halda gözlərini göyə dikər.
Ş e y x
(müztərib)
Aman, Allah!..
X ə s t ə q a d ı n
(təlaş ilə)
Bir dur!
E l x a n
Xayır, ən kəskin ilac iştə budur,
Yaşamaqdan daha xoşdur ölüm...
X ə s t ə q a d ı n
Ah!..
E l x a n
Hazır ol! Bir, iki, üç...
Nişançılar ortada sıraya duranları yaylım atəşilə qurşuna dizərlər.
H ə p s i
Ah, eyvah!..
(deyə yaralı fəryad ilə yerə sərilir)
İ b l i s
(istehzalı və atəşli qəhqəhələrlə)
Xilqət atəşlə yaşarkən, heyhat!
Bunlar atəşlə qılar tərki-həyat.
E l x a n
(Vasifə, İbn Yəminin cənazəsini göstərir)
Bana baq, izləməsəydin də dəmin,
Ələ keçməzdi, inan, İbn Yəmin.
Xeyli məmnunim, əzizim, səndən,
Söylə, yavrum, nə dilərsin bəndən?
İ b l i s
(Rə’nayı göstərir)
O gözəl afətə məftun şu çocuq.
E l x a n
(Vasifə)
İştə sən, iştə o... hiç maneə yoq...
V a s i f
(Rə’nayə yaqlaşır)
Nerdəsin, söylə, nə oldun, Rə’na?
Qurtaran kim səni? Bir söylə bana.
R ə’ n a
(Arifi göstərir)
İştə, qarşında...
V a s i f
(Arifin əlini sıqar)
Təşəkkür edərim.
Şərhlər
Şərhləri göstər Şərhləri gizlət