Hüseyn Cavid - Peyğəmbər/Nüsrət (IV hissə)

Ə b u T a l i b o ğ l u 
 
Sayğısız! Şimdi qanın oldu mübah! 
 
P e y ğ ə m b ə r 
 
Xain er-gec bulur əlbəttə cəza. 
 
X ə t t a b o ğ l u 
 
Haydı, çıq! Alçaq, ədəbsiz, budala! 
Mücahidlər götürürlər. 
 
B a ş k a h i n 
 
(Peyğəmbərin ayaqlarına qapanır, Şəmsaya işarətlə) 
 
Əfv edin, gərçi qəbahətli şu qız. 
 
P e y ğ ə m b ə r 
 
(onun qolundan tutub qaldırır) 
 
İxtiyarsın, səni qırmam, yalınız 
Sana hörmətlə qanından keçdim. 

 
Ş ə m s a 
 
(baş kahinə məğrur və acı təbəssümlə) 
 
Hiç təlaş etmə, əfəndim, şeyxim! 
Doğru... borcumdu gözətmək ədəbi, 
Şaşırıb durduğumun var səbəbi. 
 
P e y ğ ə m b ə r 
 
Nə səbəbdir o, məraq etdim bən. 
 
Ş ə m s a 
 
Səni gördükdə qanım dondu həmən, 
Qaldım artıq hərəkətsiz, bihal, 
Adəta qalmadı tə’zimə məcal, 
Nə için gizlətəyim hər kəsdən 
Daha ə’la tanıyorsun bəni sən. 
Ah, deyil Tanrına, hətta sana da 
Hazırım etməyə bu canı fəda! 
 
(Peyğəmbərin ayaqlarına qapanır.) 
 
P e y ğ ə m b ə r 
 
(göyə işarətlə) 
 
Səni əfv etdi o hüsni-əzəli, 
O, gözəldir, sevər əlbət gözəli. 
 
Şəmsa qalqar, təkrar tə’zim edib geri çəkilir. 
 
B a ş r ə i s 
 
(xidmətçiyə) 
 
Haydı, bal şərbəti təqdim ediniz. 
 
Ş ə m s a 
 
(Nədiməyə) 
 
Gəl də, yardım edəlim hər ikimiz. 
 
(Onlar da xidmətçilə bərabər sağ qapıdan çıqarlar.) 
 
B i r i n c i r ə i s 
 
(üçüncüyə) 
 
Ah, bu qız iştə bir afət, fitnə... 
Uymuyor sözləri hiç bir-birinə, 
Gah kin, gah pərəstiş... bu nə iş?! 
 
Ü ç ü n c ü r ə i s 
 
Bəlli, Peyğəmbərə dil vermiş imiş, 
Gərçi həp gənclər onun məftunu, 
O fəqət bəklədi yıllarca bunu. 
 
Uzaqdan dəhşətli gurultu və çarpışma səsləri eşidilir, sonra susar. 
 
P e y ğ ə m b ə r 
 
(Əbu Talib oğluna) 
 
Bən ki, hərb etməyə əmr eyləmədim, 
Bu nə çarpışma, nə səs? Baq gör o kim? 
 
(O çıqmaq istərkən bir mücahid içəri girər, tə’zim edər.) 
 
Nə imiş, söylə, bu hay-huy nə demək? 
 
M ü c a h i d 
 
Ordumuz Kə’bə önündən keçərək 
Yürüyorkən, bizə qırq-əlli nəfər 
Qılıc əllərdə hücum eylədilər. 
 
P e y ğ ə m b ə r 
 
Sonra!? 
 
M ü c a h i d 
 
Biz qarşı durub çarpışdıq, 
Onların həpsi əzilmiş artıq.  
 
P e y ğ ə m b ə r 
 
(göyə doğru) 
 
Ən gözəl, Tanrı nə istərsə odur, 
 
(Mücahidə) 
 
Get, saqın, olmayın əsla məğrur, 
Ediniz əfvi-ümumi e’lan. 
Dökməyin qan, veriniz xalqa aman. 
 
B a ş r ə i s 
 
Kəssə hər kim dökülən qan izini, 
Qurtaran dahi odur yer yüzüni. 
 
B a ş k a h i n 
 
Ən böyük din, əvət, eylər fərman: 
Daima ədlü məhəbbət, ehsan. 
 
B i r i n c i r ə i s 
 
(açıq duran sağ qapıdan baqar, üçüncü rəisə) 
 
İştə bir sirr... 
 
Ü ç ü n c ü r ə i s 
 
O nasıl şey əcəba!? 
 
B i r i n c i r ə i s 
 
Baqsana, gizlicə, dilbər Şəmsa 
Bir ilac atmada altın kasaya. 
 
Ü ç ü n c ü r ə i s 
 
Kim bilir, bəlkə zəhərdir, olur a... 
 
B i r i n c i r ə i s 
 
Bəlli!.. Peyğəmbəri təsmim edəcək. 
 
Ü ç ü n c ü r ə i s 
 
Şimdi duydum o pərəstiş nə demək. 
 
Xidmətçi təpsidə bir altın və bir qaç gümüş kasada şərbət gətirir. 
 
Ş ə m s a 
 
(altın kasayı Peyğəmbərə təqdim edər) 
 
İştə bal şərbəti! 
 
P e y ğ ə m b ə r 
 
(kasayı alır, mə’nalı bir baqışla süzər) 
 
Var bunda şəfa, 
Lakin əfsus, ətəşim yoq, əsla... 
 
(Şəmsaya) 
 
Bunu sən iç, daha məmnun olurum. 
 
B a ş r ə i s 
 
Bu şərəfdir sana, al, iç, yavrum! 
 
Ş ə m s a 
 
(kasayı alıb təpsiyə qoyar) 
 
Sonra içsəm eyi olmazmı? 
 
Ə b u T a l i b o ğ l u 
 
Xayır, 
Şimdi içməkdə nə mane vardır? 
 
Ş ə m s a 
 
İçəməm. 
 
Ə b u T a l i b o ğ l u 
 
(qızğın) 
 
İçməlisin! 
 
Ş ə m s a 
 
Ah, vaz keç! 
 
X ə t t a b o ğ l u 
 
(ətrafa şübhəli) 
 
Bir səbəb var... 
 
(Şəmsaya kəskin) 
 
İçəcəksin, al iç! 
 
Ş ə m s a 
 
İçəyim... ah, içəyim... 
 
(Əvvəl mütərəddid... sonra cəsarətlə içər. Bir qədər halı dəyişir.) 
 
P e y ğ ə m b ə r 
 
Dur, bu nə hal? 
 
B a ş r ə i s 
 
(Nədiməyə) 
 
Yardım et! 
 
Nədimə bir qızla bərabər Şəmsanın qolundan tutub sağ qapıya doğru götürürlər. 
 
Ş ə m s a 
 
(qapı yanında ölgün səslə) 
 
Söndü ümid, istiqbal... 
 
B i r i n c i r ə i s 
 
Daha biçarədə yoq hiss, idrak. 
 
Ü ç ü n c ü r ə i s 
 
(birinciyə xüsusi) 
 
Edəcək zəhr onu bir anda həlak. 

Ş ə m s a 

Of... aman... 
 
(Bayılıb təslimi-ruh edər. Xidmətçilərin yardımı ilə sağ qapıdan çıqarılır.) 
 
N ə d i m ə 
 
Bitdi... 
 
X ə t t a b o ğ l u 
 
Bu pək qorqulu sirr. 
 
P e y ğ ə m b ə r 
 
Bütün əsrarı fəqət Tanrı bilir. 
 
Sükut. Təpsidəki şərbətlər geri götürülür, xidmətçi girib əyilir. 
 
B a ş r ə i s 
 
Nə xəbər? 
 
X i d m ə t ç i 
 
Girmək için izn istər, 
Üç xaxam, üç də papas.  
 
B a ş r ə i s 
 
Gəlsinlər! 
 
Xidmətçi bir-iki adım yürür, dışarı tərəfə baqaraq əlilə “gəliniz” işarəti verir. Üç yəhudi, üç nəsara rəisi ruhanisi daxil olur. Peyğəmbərə tə’zim edərlər. 
 
B a ş x a x a m 
 
Yaşa, ey şanlı, böyük Peyğəmbər! 
Tanrı versin əbədi fəthü zəfər. 
Ordunuz saçdı bütün gözlərə nur, 
Musəvilər sizi təbrik ediyor! 
 
B a ş p a p a s 
 
İsəvilər daha məmnun, daha şad, 
Həpsi hörmətlə edərlər sizi yad. 
Çünki dökdürmədiniz zülmilə qan, 
Verdiniz xalqa ədalətlə aman. 
 
P e y ğ ə m b ə r 
 
Sizi, ey qövmi nəsara və yəhud! 
Əski dinlər edəməz pək məs’ud. 
Çünki xudkam idi Musayi-bənam, 
Məryəmin oğlu da pək digərkam. 
Biri güdməkdə mə’nafe, iqbal, 
Birinin dutduğu həp şe’rü xəyal. 
Biri əzməkdə bulur zevqü səfa, 
Biri həp duydu əzilməkdə şəfa. 
Bəncə əzmək də, əzilmək də, xəta, 
Haqqı sev, haqsızı dəf’ et! Zira 
Yaqışır haqqa məhəbbət, hörmət, 
Kinli cəllada ədavət, nifrət. 
 
(Bir əlində sıyrılmış parlaq qılıcını, digər əlində həmaildən çıqarılmış kitabı tutar.Kəskin bir ahənglə bütün camaata) 
 
Şu qılıc! Bir də şu mə’nalı kitab! 
İştə kafi sizə... Yoq başqa xitab. 
Açar ancaq şu kitab el gözüni, 
Siləcəkdir şu qılıc zülm izini. 
Haq, vətən, zevqi-səadət, cənnət 
Həp qılıc kölgəsi altında, əvət. 
O da bilgiylə fəqət qiymət alır. 
Bilgisiz bir qılıc er-gec qırılır. 
Kəsbi-irfan için erkək və qadın, 
Çalışın, qəbrə qədər həp çalışın. 
Gərçi xilqətdə bəşər birsə, yenə 
Eş deyil bilməyən əsla bilənə. 
Kişi irfan ışığından parlar, 
Şübhəsiz, bilgidə Allah gücü var. 
Əvət, arif düşünür, haqqı bulur, 
Aqibət kəndisi bir Tanrı olur. 
 
(Bu sırada billurin və ilahi bir ahənglə dışarıda əzan oqunur. Peyğəmbər qılıca dayanıb əzəmətli bir tevr ilə dinlər və məclisi dərin bir sükut qaplar.) 
 
Ə z a n s ə s i 
 
Allahu əkbər... Allahu əkbər... 
Allahu əkbər... Allahu əkbər... 
Əşhədu ən la ilahə illəllah... 
Əşhədu ən la ilahə illəllah... 
 
 

 

SON

 
Qeyd – Şu əsərdə bə’zi cümlələr tırnacıq arasına alınıb da qailləri göstərilmək icab edərdi. Fəqət məzkur cümlələr bəlli şəxslər – yə’ni əsil qailləri tərəfindən söyləndiyi için fəzlə izahata ehtiyac görülmədi. H.C.