Kamil insan olmağın əməli isbatı

Məhərrəm ayının ən qüssəli günlərindən biri arxada qaldı... Artıq növbə Həzrət Zeynəbin (s.ə) qəhrəmanlıq səhnələrinə yetişib. Bu müsibəti yada salmaqdan qabaq bir mühüm ictimai-fəlsəfi cəhəti qeyd etmək lazımdır ki, o da Kərbəla səhnəsində və Kərbəladan sonrakı bu müsibət səhnələrində onun tətbiqinə nəzər salmaqla səciyyələnir.

Dəfələrlə bəhslərimizdə söyləmişik ki, Həzrət Peyğəmbər (s) özünün risalətinin əsil fəlsəfəsini, öz məbus olmağının həqiqi mahiyyətini, peyğəmbərlik missiyasının əsas hədəfini insanların əxlaqını ən kamil hala çatdırmaqda görmüşdür.

Kamil  insan formalaşdırmaq

“Mən bəyənilmiş əxlaqı sona çatdırmaq üçün məbus oldum”, - deyə bildirirdi Həzrət Peyğəmbər (s). Allah Rəsulu (s) demir ki, gəlmişəm sizə dünya verəm, demir mən sizə maddi nemətləri vermək üçün gəldim. Peyğəmbəri-Əkrəm (s) deyir ki, mən bəşər övladının özünün ən kamil vəziyyətinə çatdırılması üçün gəldim. Və onun övladı İmam Hüseyn (ə) Kərbəla hadisəsində sanki, cəddinin (babasının) bu gəlişinin, bu besətinin fəlsəfəsini nəzəri haldan artıq əməli hala keçirdir.

Sanki İmam Hüseyn (ə) Həzrət Rəsula (s) üz tutub deyir: “Ey cəddim, bax, mən sən dediyin hala çatıram”. Üstəlik nəinki tək özü bu mənəvi zirvələri fəth edir, öz ailəsi ilə birgə bu fədakarlıq dastanını yazır.

“...Allah səni şəhid halında görmək istəyir”

“Məgər döyüşə öz ailəsini apararlarmı?”. Bax bu sualı Mədinədən Məkkəyə çıxanda o dövrün dərrakəli adamları ürək yanğısı ilə İmama (ə) verirdilər. Onlar bilirdilər ki, İmamın (ə) başına nə müsibətlər gələcək. “Əhli-beyti (ə) nə üçün aparırsan? Qoy onlar qalsın. Özün niyə gedirsən? Bu yolun axırı görünmür” – kimi ürək yanğısı ilə İmama (ə) deyirdilər.

İmam (ə) çox qısa və lakonik bir cavab verir və bu cavab insanlara kifayət edir. O cümlə bundan ibarətdir: “Mən cəddim Peyğəmbəri (s) röya aləmində gördüm. Həzrət Peyğəmbər (s) buyurdu ki, “Allah səni şəhid halında görmək istəyir”. Əhli-beytimi (ə) soruşdum, “onların da getməyini istəyir” dedi”.

İmamın (ə) həm özünün getməsi, həm də Əhli-beytinin (ə) getməsi cəbri (məcburi) deyildi. Allahın istəməsi ilə cəbr arasında böyük fərq var. Quranda çox hallarda işlənən “yəşa” kəlməsi – yəni “Allahın istəməsi”, cəbr anlamında getmir. Əslində nəsihət və tövsiyə xarakteri daşıyır. Yəni bu cür olsa, Allah bəyənər.

İmam (ə) tam iradəyə malikdir: gedə də bilər, getməyə də bilər. Əhli-beytini (ə) apara da bilər, aparmaya da bilər. Çünki, özünün gedib nizələr altında şəhid olmasını və Əhli-beytinin (ə) də həmin işgəncələr səhnəsini görməsini Allah bir imtahan kimi buyurur. Uca Allah bu imtahanı onun üçün bəyənir. Allah Təala bəşəriyyətə bir örnək, nümunə qoyur. Bu imtahanı verməklə, İmam Hüseyn (ə) mələklərin də qibtə etdiyi bir zirvəyə yüksəlir.

Allah istədiyinə görə İmam Hüseyn (ə) Əhli-beyti (ə) ilə birlikdə Mədinədən hərəkət edir. İmam (ə) bildirmək istəyir ki, İslamda həm kişinin, həm də qadının cəmiyyətdə olanlara müdaxiləsi var, təsiri var.

Qadın – şəxsiyyətdir!

Bəli, burada çox mühüm bir cəhət var, o da bundan ibarətdir ki, İmam Hüseyn (ə) öz Əhli-beyti (ə) ilə birlikdə getməsi ilə bildirmək istəyir ki, İslamda həm kişinin, həm də qadının cəmiyyətdə missiya daşıyıcılığı var, ictimai təhəddüdləri var.

Bu, nə deməkdir? Tarixə nəzər salanda görürük ki, bəzi cəmiyyətlərdə kişilərin tam kamil hökmranlığı var. Və cəmiyyətdəki proseslərə ancaq kişilər təsir edə bilir.

Tarixdə də görmüşük ki, belə cəmiyyətlərdə qadının mahiyyəti yalnız bir əşyadır. Olsun ki, dəyərli, qiymətli əşyadır – amma mahiyyətcə yalnızca əşyadır. Bu gün dünyaya insan haqlarından, azadlıqdan, qadın hüququndan ağız dolusu danışan sivil ölkələrin özləri neçə yüz il bundan qabaq qadını kişinin şəxsi əmlakı bilirdilər.

İkinci növ cəmiyyətlər var ki, orada həm qadının təsiri var, həm də kişinin təsiri var. Yəni hər ikisi cəmiyyətdəki baş verən hadisələrin necəliyinə təsir göstərə bilir. Burada qadın artıq əşya deyil. Amma dəyərlilik baxımından da birinci tip cəmiyyətdəki o qorunub saxlanan, qədir-qiyməti olan, dəyərli, qiymətli, az tapılan əşyadan fərqlidir. Burada qadın artıq əşya deyil, amma həmin o qiymətə də, qorunub saxlanmaq dəyərinə da malik deyil. Belə cəmiyyətlərdə kişi ilə qadın qarışıb bir-birinə. Hətta iş o yerə çatır ki, müəyyən etmək çətin olur ki, kimsə qadındır, ya kişi.

Bu cəmiyyətlərdə İslamın nəzərində olan qadının zərif məxluq olması, xüsusi diqqət və hörmət tələb etməsi məziyyətləri yoxdur. Qadın cəmiyyətdəki hadisələrə təsir edir, amma qadın üçün müəyyənləşdirilmiş şəkildə yox. Məsələn, Sovet dönəmində qadınların traktor, kombayn sürməkləri kimi. Başqa ifadə ilə desək, bu cəmiyyətlərdə qadın əşya deyil, amma əşyadan da pisdir.

Bugünkü zəmanəmizdə reklamlardan tutmuş, hər vasitədə görürük ki, ən çox təbliğ vasitəsi kimi qadından istifadə edilir. Düzdür, qadın elmin dalınca gedir, düzdür, qadın azaddır, qadın şeir yazır, müxtəlif tədbir və konfranlarda iştirak edir – amma bununla bərabər qiyməti, dəyəri çox ucuzlaşıb.

İslamın nəzəri budur ki, istər övladını, istər həyat yoldaşını qadın formalaşdırır

Üçüncü növ cəmiyyət var ki, onu İslam təklif edir. İslam cəmiyyətdə yalnız kişinin təsirini qəbul etmir. İslam cəmiyyətdə həm kişninin, həm də qadının eyni zamanda (bərabər şəkildə deyil) təsirini nəinki qəbul edir, bunu hətta elan edir. Bu haqda İslamın nəzəri budur ki, qadın kişiləri yetişdirir, kişilər isə cəmiyyəti yetişdirir. Yəni cəmiyyət öz formalaşmasında, gəlib bir hala çıxmasında qadına borcludur. İslamın nəzəri budur ki, istər övladını, istər müəyyən mənada həyat yoldaşını qadın formalaşdırır. Cəmiyyətin nə vəziyyətdə olması qadının vəziyyətindən asılıdır.

Qadın təkamülə doğru getsə, cəmiyyət də təkamülə doğru gedir. İslam qadının cəmiyyətdə təsirini qəbul edir. Amma bu təsir müstəqim deyil, birbaşa deyil, dolayı yolladır.

Harada görünüb ki, döyüşdə ən əsas funksiyanı daşıyan qüvvələr tez buraxılsın döyüşə?! İslamda qadın – o böyük, həqiqi tərbiyə edən varlıq o saat döyüşə çıxmaz. O, gözləyər ki, irəlidə olanlar getsin. Çünki qadın o ordunun özünü yetişdirib meydana buraxır.

Qadının ictimai proseslərə birbaşa qarışmaq zərurəti var

Bununla belə, İslam qadının cəmiyyətdə baş verən proseslərə birbaşa qarışmasını da qəbul edir. Bir var adi bir hal ki, orada adi qanunlar hökm sürür. Bir də var fövqəladə şəraitlər, böhranda olan vəziyyətlər, elə şəraitlər ki, orada Həzrət Əlinin (ə) haqqı pozulan zaman Xanım Fatimə (s.ə) evindən çıxıb, müdaxilə edir. Burada artıq qadının müstəqim ictimai proseslərə qarışmaq zərurəti var. Xanım Fatimə (s.ə) gedir və elə bir güclü xütbə söyləyir ki, o xütbə, müqayisə edildikdə “Nəhcul-Bəlağə”dən geri qalmır. Ustad Mütəhhəri deyir ki, İbn Sina kimi düha o xütbə ilə müqayisədə Xanım Fatiməyə (s.ə) heç şagirdliyə yaramır.

Bax belə bir vəziyytədə, yəni böhranlı bir vəziyyətdə İmam Hüseyn (ə) Əhli-beytini (ə) də özü ilə götürür. O cümlədən, Əhli-beytinin (ə) başında duran Həzrət Zeynəbi (s.ə) də özü ilə götürür.

Həzrət Zeynəbin (s.ə) mübarizə metodikası

Aşura baş verir. Tarix görmədiyi bir faciəyə şahid olur. Qəddarlıq tarixdə çox olub, amma bu, bir başqa qəddarlıq idi. Dərd bu idi ki, bu qəddarlar, vəhşilər nə etdiklərini bilirdilər. Siz bir vəhşi, zalım görmüsünüzmü ki, qətlə yetirə, özü də kövrələ, ağlaya?!

Bunlar sanki bu dərsi lənətlik Müaviyədən almışdılar. Müaviyə bilirdi İmam Əli (ə) kimdir, arada İmam Əlidən (ə) danışanda hönkür-hönkür ağlayırdı. Çünki gözəl bilirdi ki, Həzrət Əli (ə) kimdir.

Bax, İmam Hüseyni (ə) də qətlə yetirə-yetirə ağlayırdılar...

Kərbəla səhnəsinin hər ləhzəsi müxtəlif xüsüsiyyətlərlə, cəhətlərlə, incəliklərlə doludur. Hər nöqtəsi bir gözəllikdir. Aşura baş verir, qurtarır. Aşuranın zöhründən Kərbəla hadisəsində artıq İslamın həmin nəzəriyyəsinin əməli forması kimi xanım fenomeni, yəni Həzrəti Zeynəb (s.ə) hərəkatı meydana çıxır. İmamın (ə) tam özünəməxsus mübarizə metodikası var, Həzrət Zeynəbin (s.ə) də özünəməxsus.

Xanım Zeynəb (s.ə) əlinə qılınc götürmür. Orada kişilərə uyğun mübarizə vasitələrindən istifadə etmir. Hərəsinin özünün bir yolu var. Hərəsinin özünün təbiətindən qaynaqlanan danışma tərzi var, öz metodikası var.

Bunları müqayisə etmək düzgün deyil. Bunlar tam fərqlidirlər. Hərəsinin öz vəzifəsi var.

İzzəti-nəfs səhnəsi

Aşuradan sonra Xanım (s.ə) başda olmaqla Əhli-beyti (ə) əsir götürürlər. Əsir götürdükdən sonra minkilərə mindirirlər. Bir qədər də əziyyəti artırmaq üçün icazə də vermirlər ki, minkilərin üstünə palan salsınlar. Bir məsələ ilə bağlı düşmənə Əhli-beyt (ə) tərəfindən müraciət olunur. Qadınlar deyir: “Bizi aparanda elə aparın ki, həmin o məqtəlin, İmamın (ə) qətlə yetirildiyi məkanın yanından keçək”.

Gəlirlər, oradan keçəndə hamısı miniklərdən enir. Kişilərdən yeganə sağ qalan – İmam Səccaddır (ə). Allahın hökmünə, məsləhətinə görə, İmam Səccad (ə) ağır xəstə idi, ona cihad meydanına çıxmaq icazə verilməmişdi.

Məqtəldə İmam Səccad (ə) yerə enə bilmir. Çünki onun ayaqlarını bağlamışdılar. Çünki o vaxt İmam Səccad (ə) Allahın hikməti ilə xəstələnmişdi. Düşmən onu öldürmədi ki, onsuz da elə bu halla dünyadan köçəcək. Xanımlar miniklərindən enirlər.

Səhnə nə səhnə... Adam ölüm görər, adam faciə görər, amma bu cür faciə yox... Xanım Zeynəb (s.ə) özünü atır İmamın (ə) yaralı, başsız bədəninin üstünə. Elə yanıqlı-yanıqlı sözlər deyir ki, düşmən, dost – hamı başlayır nalə çəkməyə, hamı başlayır ağlamağa. Elə bir andır ki, bütün aləm, yer-göy ağlayır. Bu səhnəni görən necə ağlamasın?!

Amma bu səhnədə başdan-ayağa gözəllik var. İzzəti-nəfs bu səhnədədir. Əlbəttə, Allah yolunda adamın başı kəsilər, adam əsir düşər, adam müsibət çəkər. Bu beşgünlük dünyada əgər Əhli-beyt (ə) bu müsibətləri çəkibsə, deməli, yol budur, haqq budur, yaşamaq budur, izzət budur...

Balığı su ilə qorxutmaqmı olar?!

Keçmiş zamanlarda bir arif azad sözə qoyulan qadağalara görə özünü vurur şairliyə və insanların başa düşmədiyi dildə danışır. Bir gün onu dar ağacına çəkirlər. Onu dar ağaçına çəkəndə digər bir arif gözəl beytlər deyir. O qədər təsirli sözlər deyir ki, arifi dara çəkən şah, deyir: “Elə qibtə etdim ki, o dara çəkilənə. İstədim özüm onun yerinə dara çəkiləm”...

İmam Hüseynin (ə) cəlladları istəyirdilər ki, Əhli-beytin (ə) abrını aradan aparsınlar, Əhli-beyti (ə) addan, sandan salsınlar. Gördülər ki, tam əksinə, İmam Hüseynin (ə) kəsilmiş mübarək başı, minlərlə zalımın eyş-işrətdə yaşadığı həyatdan üstündür. Buna baxıb, bu günə qədər qibtə edirlər.

Qafilə oradan başlayır hərəkətə, artıq Əhli-beyt (ə) başda Xanım Zeynəb (s.ə) olmaqla sonuncu lazımi cəhətləri göstərir. Praktiki halda, əməli halda, Əhli-beyt (ə) sanki Peyğəmbərin (s) kamil insan yetişdirmək proqramının həqiqi icraçıları kimi səhnədə ən yüksək səviyyədə kamil insan obrazını ifa edirlər. Bir yandan nizələrin üzərindəki mübarək başlar, digər tərəfdən Əhli-beyt (ə) o zamanın insanlarının nəzərində aciz bir halda, amma tam mətanətlə, şərafətlə, şücaətlə Küfəyə daxil olur...

Düşmən axmaqlığından elə bilir ki, bunlara nizələrin üstündə kəsilmiş Kərbəla şəhidlərinin başını göstərərək, əziyyət verəcək. Amma bilmir ki, bu, onlara xüsusi ruhiyyə, xüsusi mətanət verəcək. Adam bir şeyin arzusunda olanda, onu görəndə narahatmı olar?! Balığı su ilə qorxutmaqmı olar?! Əhli-beyti (ə), Hüseynçini şəhadətlə, nizə ilə qorxutmaqmı olar?!

Amma bu qatillər belə düşünür. Hərə öz arşını ilə ölçür məsələləri. Sonuncu zərbələrdən olan bir zərbəni Xanım Zeynəb (s.ə) endirir.

Sanki ümmət Həzrət Fatimənin (s.ə) Mədinədə olan o mübarək bəlağətini, sözlərini yada salır. Kufəlilər Əlini (ə) tanıyırlar. Baxırlar, ay Allah, deyəsən Əli (ə) danışır, deyəsən Əli (ə) qayıdıb. Amma bu, Əli (ə) deyil, Əli (ə) qızı Həzrət Zeynəbdir (s.ə).

Artıq düşmən anlayır ki, bunlarla bu cür mübarizə aparmaq mümkün deyil. Və o andan mübarizənin metodlarını dəyişir. Artıq ölüm-itimlə yox, şayiə ilə, böhtanla başladırlar mübarizəni.

Əllərindən gələn böhtanları Əhli-beyt (ə) üçün qoşmağa başlayırlar. Amma nə xeyri...

Hər nə qədər Aşuranın əleyhinə yazıb-pozacaqlarsa, bir o qədər Aşuraya rövnəq verəcəklər

Həzrət Məsumənin (s.ə) pak zərihinin üstündə bir hədis var. Həmin hədisi 40 nəfər Fatimə adlı xanım silsilə ilə nəql edib. Bu silsilənin əvvəli gedib Xanım Fatiməyə (s.ə) çatır. Yəni nə qədər istədilər bu adları aradan aparsınlar, amma tam əksinə, camaat bu adı qoydu. İndi də Əhli-Beyt (ə) məktəbini aradan aparmaq istəyirlər.

İmam Hüseyn (ə) necə də gözəl deyib: “Ey xəncərlər, ey nizələr, məni istəyirsiz, gəlin, tutun məni”. Bu qanın bərəkəti öz təsirini göstərdi. Hər nə qədər Aşuranın əleyhinə yazıb-pozacaqlar, bir o qədər Aşuraya rövnəq verəcəklər. İnşəallah, Aşuranın səsi İmamın (ə.f) zühuru ilə Qüdsdən, Məkkədən, Mədinədən, Kərbəladan, Qarabağdan, Xocalıdan, Şuşadan, Ağdamdan, Zəngəzurdan, İrəvandan və bütün müsəlmanlar və qeyri-müsəlman torpaqlarından gələcək.

Allahım, cəmimizi həm bu dünyada, həm də axirətdə Peyğəmbər (s) və onun pak Əhli-Beyti (ə) ilə məşhur et!

Allahım, bizlərə ləyaqətli və dəyanətli həyat qismət et! Amin!

Hacı İlqar İbrahimoğlu,

ilahiyyatçı-filosof

İçərişəhər «Cümə» məscidinin imam-camaatı

Mənbə: Deyerler.org