Kanadada COVID-19-a yoluxan azərbaycanlı: “Xəstəliyin ən çətin mərhələsi 7-14-cü günlərdir”

Kanadada yaşayan azərbaycanlıların sayı az deyil. Onlardan biri də Toronto şəhərində yaşayan Elvin Əliyevdir. Müsahibənin yazıldığı müddətdə “ağcaqayın yarpaqları ölkəsi”ndə koronavirusa yoluxan xəstələrin sayı 21 243 nəfərə çatır.

Bu yaxınlarda E.Əliyev COVİD-19-dan sağala bilib. Media.Az-a verdiyi müsahibədə o, xəstəliyin ilk əlamətləri və nəticələri barədə danışıb.

- Kanadada nə vaxtdan yaşayırsınız?

- Kanadada üç ildir ki, yaşayıram. Buraya “Express Giriş” proqramı ilə gəldim və dərhal böyük telekommunikasiya şirkətlərindən biri - “Bell Telephone Company”də işə düzəldim. Bir müddət sonra bir dostumuzla birlikdə “Moirai Reach İmmigration Consulting” şirkətini açdıq və indi müxtəlif ölkələrin sahibkarları və mütəxəssislərinin Kanadaya köçməsinə kömək edirik.

- Koronavirusa yoluxduğunuzu nə vaxt bildiniz?

- Dəqiq diaqnozu testdən keçdikdən sonra bildim. Ancaq ilk simptomlar görünəndə şübhələr ortaya çıxmışdı. Məsələ burasındadır ki, dostum və mən Böyük Britaniyadan gələn başqa bir dostumuzla görüşmək üçün Nyu-Yorka getdik. Bu ya martın 12-si, ya da 13-ü olub. O dövrdə ABŞ ilə Kanada arasındakı sərhəd hələ açıq idi. ABŞ-da olduğumuz üçüncü və ya dördüncü gün özümüzü pis hiss etdik, ağızda quruluq və yüksək hərarət başladı. Təbii ki, o zaman hər şeyi iqlimin kəskin dəyişməsi ilə əlaqələndirdiyimiz üçün virusa yoluxduğumuzu düşünə bilməzdik. Ancaq vəziyyətimiz pisləşdi, narahat olduq və Torontoya qayıtmaq qərarına gəldik.

- Həkimə getdiniz?

- Demək olar ki, qayıdandan dərhal sonra Səhiyyə Departamentinə müraciət etdik, bu, bizim “təcili yardım”a bənzəyir. Bizi COVID-19 xəstələri ilə məşğul olan tibb mərkəzinə göndərdilər. Əvvəlcə virusun aşkarlanması üçün testə başlamadılar (o vaxtlar ölkədə çox sayda xəstə yox idi). Dedilər ki, bizdə çox yüksək temperatur, xroniki xəstəliklər yoxdur və xəstələnsək də, risk altında deyilik. Eyni zamanda, həkimlər izah etdilər ki, vəziyyətimiz pisləşərsə və qızdırma artarsa, yenidən tibbi yardım istəmək lazımdır. İki gündən sonra temperaturumuz yüksəlməyə başladı, vəziyyət pisləşdi və həkimlər bizə COVID-19-u təsdiqləyən test etdilər.

- O zaman nə hiss etdiyinizi təsəvvür edirəm...

- Etiraf edim, çox qorxdum, xəstəxanaya yatırılmaqda israr etməyə başladım. Amma həkim izah etdi ki, birincisi, xəstəxanadakı çarpayıların sayı məhduddur, ikincisi, dostum və mən xroniki xəstəliklərin olmaması səbəbindən ağırlaşmaları olmayan xəstələr qrupundayıq.

- Sizi evə buraxdılar?

- Bəli, xəstəlik dövründə təcrid olunmağımızı istədilər.

- Hansı dərmanları təyin etdilər?

- Heç nə təyin etmədilər. Həkim dedi ki, əgər istiliyə dözə bilirəmsə, vücudun virusla mübarizəsinə imkan vermək üçün hətta temperaturu aşağı salan dərman da qəbul etməməlisən. Daha çox su içmək tövsiyə olunur. Dostumun həkimi isə, əksinə, istiliyin artmağa başlaması halında dərman qəbul etməyi məsləhət gördü. Dostum dərman içirdi.

- Hansı dərman?

- Teylenol - parasetamolun analoqu deyə bilərik.

- Sizə sosial işçilər gəlirdi? Axı, təcrid rejimini pozub başqalarına yoluxdura bilərdiniz...

- Xeyr, heç kim bizi yoxlamadı. Kanadada buna çox liberal bir yanaşma var, insanların sözlərinə inanırlar. Bununla yanaşı, həkimlər vətəndaşları evdə qalmağa çağırırlar.

-Koronavirusun hansı əlamətlərini müşahidə etdiniz?

- İlk simptom ağızda olan dəhşətli quruluqdur. Elə bilirsən səma çatlayır. Hər 10 dəqiqədən bir su içməli olursan. Temperatur əvvəlcə 37-37,2 dərəcə olur. Bir neçə gündən sonra başgicəllənmə, oynaqlarda dəhşətli ağrı başlayır, çoxlu tərləmə və yorğunluq müşahidə edilir. Təsəvvür edin ki, insanın sadəcə yataqdan çıxması belə çox çətindir. Bu, üç-dörd gün davam etdi, sonra temperatur yüksəldi, ağciyərdə ağrı və nəfəs darlığı başladı. Boğulma hiss etmədim, amma nəfəs darlığı səbəbindən evin ikinci mərtəbəsindən birinci mərtəbəyə enə bilmədim. Sanki uzun müddət qaçmışam. Nəhayət, dad və qoxunu da itirdim.

- Tamamilə heç bir şey hiss etmirsən?

- Tamamilə. Acı sous daddım və heç bir şey hiss etmədim. Duz, istiot və limonun dadı arasındakı fərqi hiss etmirəm. Eyni şey qoxu hissinə də aiddir. Dostumda da oxşar simptomlar var. Xəstəliyin əlamətləri tədricən yox olur, amma dad və qoxu hissi hələ qayıtmayıb.  

- Neçə gündür xəstəsən?

- Təxminən üç həftə. Düzdür, dostum bir az əvvəl sağalıb. Onun daha tez yoluxduğunu təxmin edirik. Bundan əlavə, o, xəstəliyi daha yüngül keçirdi, nəfəs darlığı, ümumiyyətlə, müşahidə olunmadı. Deyə bilərəm ki, ən çətin dövr yeddinci ilə on dördüncü gün arasıdır. Onda bədəniniz ağrıdan süstləşir, ağciyərləriniz ağrıyır, nəfəs darlığı başlayır və özünüzü çox yorğun hiss edirsiniz. Praktiki olaraq yeyə bilmirsiniz, daim uzanıqlı vəziyyətdə olursunuz, sanki gücünüz sizi tərk edib… 

- Kanada həkimləri nə deyir: virusa ikinci dəfə yoluxmaq mümkündürmü?

- Bu barədə maraqlandım, həkimlər bu faktı birmənalı şəkildə təsdiqləyən araşdırmaların olmadığını deyirlər. Ancaq, eyni zamanda, izah etdilər ki, virus mutasiyası zamanı ikincili yoluxma mümkündür.

- İndi evdən çıxmağınıza icazə verilir?

- Kanadada hakimiyyət orqanları yoluxmuş insanların evdən çıxmalarına qadağa qoymur. Təkrar edirəm, belə məsələlərdə çox liberal yanaşırlar. Buna sevinməli olub-olmadığımı da bilmirəm. Məsələn, bilirəm ki, Azərbaycanda bu məsələdə qaydalar çox sərtdir. Eyni zamanda, təkrar edirəm ki, Kanada həkimləri vətəndaşları təcrid olmağa çağırır. Buna görə, insanların özləri bütün profilaktik tədbirləri, xüsusən də, sosial məsafə saxlamağa çalışır və küçədə maskalarla gəzirlər.

- Kanada hökuməti virusla mübarizə üçün hansı tədbirlər görür?

- Hökumət virusun araşdırılması üçün böyük vəsait ayırıb. Bildiyimə görə, artıq nəticələr var. Bundan əlavə, pandemiya səbəbindən işlərini itirmiş və ya iş yerləri bağlanmaq məcburiyyətində qalan vətəndaşlara dəstək olmaq üçün dövlət proqramı qəbul edilib. Vətəndaşların iş itkisindən sığortası olmadığı təqdirdə, iki min dollar məbləğində maddi yardım üçün müraciətlərin qəbuluna başlanıb. Əks təqdirdə, sığorta şirkəti əməkhaqqının 70%-ni ödəyəcək. Bundan əlavə, frilanserlərə (sərbəst işləyənlərə) dəstək olmaq üçün ayrıca proqram qəbul edilib.

Mənbə: Oxu.az