Pencəyi ilə 2 min insanı xilas edən azərbaycanlı

Bir neçə gün əvvəl güneyli rejissor Məhəmməd Əlimuradinin Qaradağ meşələrində baş verən yanğını söndürməyə çalışan azərbaycanlı gənci “Fədakar əkinçi” kimi tanınan Əzbər Əli Xacəviyə bənzətməsi diqqət çəkib. Əzbər Əli Xacəvinin kim olması, hansı qəhrəmanlığı ilə yadda qalması maraq doğurub.

Kult.az Əzbər Əli Xacəvi ilə bağlı yazını təqdim edir:

Ə.Ə.Xacəvi 1951-ci ildə Güney Azərbaycanın Miyanə şəhərinin Qalacıq kəndində anadan olub. İran tarixinə “Fədakar əkinçi” kimi düşən bu şəxsin qəhrəmanlığından hələ də danışılır.

Xacəvi 32 yaşı olarkən dəmiryolu xəttinin kənarında olduğu zaman dağın uçması nəticəsində yolun bağlandığını görüb. Həmin an qarşıdan qatarın gəldiyini görən Xacəvi maşinisti vəziyyətdən xəbər etmək üçün çıxış yolu axtarıb.

Özü bu tarixini hadisəni belə nəql edib:

“Düşündüm ki, bu qatarı necə saxlaya bilərəm? Əlimi atdım ciblərimə, kibrit tapdım. Əslində, mən siqaret çəkmirəm, amma gördüm ki, Allahın lütfündən cibimdə kibrit var. Dərhal pencəyimi çıxarıb yandırdım və ağac keçirib qaldırdım. Sonra tüfəngimi götürüb atəş açdım, qatar dayandı”.

Lakin qatardan çıxan məmurlar hücum edib Xacəvini döyürlər. O, vəziyyəti həmin şəxslərə izah edir, lakin ona inanmırlar. Bir qədər irəli getdikdən sonra dəmiryoluna tökülmüş daş və qaya parçalarını görüb dəhşətə gəlirlər.

Sərnişinlər deyirlər ki, əgər qatar o sürətlə qaya parçaları və daşlarla toqquşsaydı, içəridəki 2 min nəfərin hamısı həlak ola bilərdi. Sərnişinlər və məmurlar bunu gördükdən sonra Ə.Ə.Xacəviyə təşəkkür edib, üzr istəyirlər.

Hadisədən sonra Ə.Ə.Xacəvi “Fədakar əkinçi” kimi məşhurlaşır, bütün ölkə ondan danışır. İran Təhsil Nazirliyi onun adını dərsliyə salsa da, böyük bir dəyişikliyə yol verib və adını Rizəli Xacəvi kimi qeyd edib. Halbuki “Fədakar əkinçi”nin əsl adı Əzbər Əli Xacəvidir və sənəddə də belə qeyd olunub.

İllər sonra isə İran hökuməti Xacəviyə və ölkənin azərbaycanlı əhalisinə daha bir zərbə vurub: onun adı dərslikdən çıxarılıb. Güneyli fəallar bu addımın İran rəsmilərinin azərbaycanlılara olan münasibətinin bir nümunəsi olduğunu bildirirlər.

Tarixin ən dəhşətli qatar qəzalarından birinin qarşısını alan Əzbər Əli Xacəvi təəssüf ki, ömrünün son illərində dərmana möhtac qalıb və 2017-ci ildə Təbrizin İmam Rza xəstəxanasında vəfat edib.