Pensiyanızı Marsda xərcləmək istərdinizmi?

Milyarder İlon Mask – SpaceX Starship-in ulduz layihəsi olan kosmik gəminin geniş miqyaslı təqdimatını keçirib. Qeyd edək ki, "starship" adlanan bu yenilik sayəsində bəşəriyyətin bir gün Marsı fəth etməsi hədəflənib.

Maskın bu günə kimi ən iddialı təşəbbüsü olan Starship nədir?

Bu, müxtəlif göy cisimləri arasında, məsələn, yerdən aya qədər məsafədə gəzən və təkrar istifadə edilə bilən bir gəmidir. Gələcəkdə o, yad planetlərə insanları və faydalı yükləri  çatdıra biləcək.

Starship ulduzlu məkanı fəth edən adi raketlərdən nə ilə fərqlənir?  

Onların əksəriyyəti həm birdəfəlik istifadə olunur, həm də az yük tutur, heyət sayı isə nadir hallarda 3-5 nəfədən çox olur.

İndi o, tipik bir növ yük daşıyan və insanlarla dolu, peykə bənzəyən səmada uçan gəmiyə bənzəyir. Yanacaq və oksidləşdirici maddənin olduğu hissələr ardıcıl olaraq uçur. Onlar ya atmosferdə yanır, ya orbitdə qalırlar. Hədəfə yalnız  həmin gəmi və ya peyk çatır.

Əslində SpaceX Starship nə üçün lazımdır?

Maskın layihəsi iki hissədən ibarətdir – Superheavy daşıyıcısı və Starship. Birinci mərhələ gəmini istənilən yüksəkliyə çatdırmaqdır, sonra isə o, ayrılır və kosmodroma qayıdır və ondan dəfələrlə istifadə oluna bilər.

TED.az xəbər verir ki, "Starship" uçuşunun davam etməsi üçün mühərrik və yanacaq çənləri də var. O, kosmosu şumlayacağı halda, Superheavy yerdə enerji yığacaq, sonra gəmini birbaşa orbitdə doldurmaq üçün yenidən göyə uçacaq. Maskın sözlərinə görə, Marsa uçmaq üçün bu manipulyasiyalardan yalnız beşinə ehtiyacınız ola bilər.

Fotolardan da göründüyü kimi Starship çox böyükdür. Uzunluğu təqribən 130 metr, məsələn, Rusiyanın kosmosa yük daşıyan NƏHƏNG “Soyuz” raketindən 2,5 dəfə uzundur. Bu ölçülü təyyarədə təxminən 100 nəfər yerləşdirilə bilər. Qeyd edək ki, rəqəmi Mask özü söyləyib.

Burdan belə məlum olur ki, Starship planetlərarası gəzişən kosmik avtobusdur.

Bəs bu Maskın nəyinə lazımdır?

Milyarder açıq şəkildə kosmoturizm və planetlərin müstəmləkə olmasını xəyal edir, bunun üçün isə müvafiq texnologiya tələb olunur. Ancaq Marsın fəthinin yaxın onillikdə belə mümkün olmayacağı təqdirdə, ulduzlu turizm, düşündüyünüzdən daha yaxındır. İlon artıq Starship-ə ilk uçuşunu satıb. Yapon biznesmen 2023-cü ildə dostları ilə Aya uçmağı planlaşdırır.

İndi orbital səyahət sənayesi son dərəcə perspektivli hesab olunur. Tədqiqatçılara görə, 2040-cı ilə qədər bu bazarın həcmi bir trilyon dolları ötəcək. Müqayisə üçün demək olar ki, çox sayda oyunçuya malik olmaqla, adi turizmin kapitallaşması indi 8 trilyon dollar təşkil edir.

Ancaq insanları orbitə hər şirkət göndərə bilməz, buna görə keksin çox hissəsi ən səmərəli şirkətə düşəcək. Amazon qurucusu Jeff Bezos da bunu yaxşı anlayır. O, ulduzlara ayrıca uçuşlar da edir.

İlon nə təklif edəcək?

Starshipin sərnişin tutumu çox olduğuna görə ucuz bilet təşkil etmək şansı var. Mask tərəfindən təklif olunan rəqəmlər yarım milyon dollar ətrafında dəyişir. Mask bildirib ki: “Bu, müraciət edənlərin sayından asılıdır, amma əminəm ki, bir gün Marsa köçmək 500 min dollardan az, bəlkə 100 min dollardan daha ucuz başa gələcək.”

Hər şey yaxşı keçsə Starship-in sayəsində 100 min dollar ödəyərək, kosmosu görə biləcəyik. 

Layihə necə gedir?

Çox sürətli olmasa da, xüsusilə sınaq üçün Mask Corporation, Starship-in maketini-Starhopper-i düzəltdi. Prototip əsas aparatdan kiçikdir, lakin oxşar formaya malikdir. Onun iki buraxılışı uğursuz başa çatsa da, yaxşı başlanğıc idi.

"Ulduzluğa" gəlincə, onu bir-iki aya  söz verirlər. Yaxın altı ayda orbitə səfər də planlaşdırılır. Burada, əlbəttə, diqqətli olmaq lazımdır. Milyarder əməl etməyəcəyi vədlər verməyi sevir. Məsələn, Falcon SpaceX raketlərinin buraxılış tarixləri daim qarışırdı.

Marsa nə vaxt uçacağıq?

Hər şey Starship testinin uğurundan asılıdır. Ancaq fövqəladə bir şey baş verməzsə, təxmini tarixlər belədir: 2023-cü ildə gəmi Yapon milyarderini aya aparacaq və 2025-ci ilə qədər Marsa ilk ekspedisiya başlayacaq. Bununla birlikdə, mütəxəssislər vaxtı şübhə altına alırlar. "Çox güman ki, heç bir şey bu qədər tez alınmayacaq. Bu, tamamilə yenilikçi bir arxitekturaya sahib super raketdir və bu tarixlərə heç inanmıram", - deyə “Forbes”in kosmos tədqiqatçısı Mixail Kotov yazır.

 Starship dünyanı dəyişə bilər və biz, nəinki kosmosa uçacağıq, həm də başqa planetləri də kolonlaşdıracağıq. Pensiyanızın qalan hissəsini Marsa xərcləmək istərdinizmi? Bunun nə vaxt gerçək olacağı isə sadəcə məlum deyil. Bəlkə, bir neçə onillikdən sonra bu mümkün olacaq...