Professor Rafiq Novruzov: Azərbaycan oxucusunun rus ədəbiyyatına marağı azalmayıb

Bakı Slavyan Universitetinin (BSU) prorektoru, professor Rafiq Novruzov sentyabrın 6-dan 9-dək Moskvada bədii ədəbiyyat tərcüməçilərinin beşinci beynəlxalq konfransında iştirak edəcək. Konfrans “Ədəbi tərcümə mədəni diplomatiya vasitəsi kimi” devizi altında keçiriləcək. R.Novruzov AZƏRTAC-a müsahibəsində konfransın məqsədi, məramı, qarşısına qoyduğu vəzifələr barədə geniş məlumat verib.

- Rafiq müəllim, artıq beşinci dəfə keçirilən bu konfransın əvvəlki tədbirlərdən fərqi və üstünlükləri barədə nə deyərdiniz?

- Ədəbiyyat tərcüməçilərinin Moskvada keçirilən beynəlxalq konfransı ilk dəfə 2010-cu ilin sentyabrında təşkil olunub. Həmin konfransda 20 ölkədən 150 tərcüməçi iştirak edib. O vaxtdan başlayaraq hər ikiildənbir konfrans dünya tərcüməçilərini bir yerə toplayır və bədii tərcümənin ən aktual problemlərini müzakirə edir. Bu günlərdə keçiriləcək beşinci konfransla birinci konfrans arasında kəmiyyət və keyfiyyət baxımından böyük dəyişikliklər müşahidə olunur. İlk növbədə onu deyə bilərəm ki, konfransa cəlb olunan ölkələrin sayı üç dəfə artaraq 20-dən 60-a çatıb. Mövzular daha ciddi problemləri əhatə edir. Proqramla tanışlıq göstərir ki, bu dəfə tərcümənin heç bir nəzəri aspekti diqqətdən kənarda qalmayıb.

- Konfransın proqramında daha hansı məsələlər nəzərdə tutulub? Tədbirin keçirilməsinin məqsədi nədən ibarətdir?

- Konfransın birinci günü 31-ci beynəlxalq kitab sərgisi çərçivəsində A.Puşkin adına kitabxanada tədbir iştirakçılarının Moskva meri ilə görüşü keçiriləcək. Bundan əlavə, konfrans çərçivəsində məşhur müasir rus yazıçıları Oleq Pavlov, Kseniya Draqinskaya, Aleksey Salnikov, Lev Danilski, Aleksandr Arxangelski və digərləri ilə də görüşlərin təşkili planlaşdırılır.

Bu gün humanitar əlaqələri möhkəmləndirmək, ideya, bilik və yaradıcılıq nailiyyətlərinin mübadiləsini genişləndirmək son dərəcə vacibdir. Bunsuz insanlar və xalqlar arasında qarşılıqlı anlaşma mümkün deyil. Bədii ədəbiyyat bu mübadilədə çox önəmli rol oynayır. Çünki məhz onun vasitəsilə müxtəlif ölkələrdə oxucular əsl həqiqəti öyrənirlər. Bundan əlavə, tərcüməçi bu gün müxtəlif ölkələrin oxucuları arasında vasitəçi, mədəni diplomatiyanın fəal xadimidir.

- Respublikamızın müstəqillik qazanması rus dilinin vasitəçilik missiyasına necə təsir edib?

-Azərbaycanda həmişə rus dilindən tərcümə üstünlük təşkil edib. Bu, bizim eyni geopolitik məkanı bölüşməyimizlə yanaşı, həm də uzun zaman bir dövlətdə təmsil olunmağımızla bağlıdır.

Bu gün ingilis, alman, fransız, fars, ərəb və s. dillərdən birbaşa tərcümə edən istedadlı tərcüməçilərimizin sayı xeyli artıb. Bu, həm elmi və elmi-publisistik, həm də bədii mətnlərə aiddir. Bu mənada onlarla istedadlı gəncin, orta nəslin nümayəndəsinin adını çəkə bilərəm. Ancaq onu da qeyd edim ki, rus dili hələ öz üstünlüyünü saxlamaqdadır. Onun vasitəçilik missiyası azalsa da, klassik və daha çox müasir rus ədəbiyyatına Azərbaycan oxucusunun marağı azalmayıb. Rus dilindən bədii ədəbiyyatın tərcüməsinə ehtiyac qarşıya bu sahə üzrə daha yaxşı tərcüməçilər hazırlamaq vəzifəsi qoyur.

Konfransda təqdim edəcəyim mövzu Hafiz Şirazinin rus dilinə tərcüməsi əsasında hazırladığım “Mətnin fəlsəfəsi və onun tərcümədə verilməsi”nə həsr olunub. Məruzəmdə sufiliyin eşq, ilahi məqam, mey və s. kimi dəyərlərinin tərcümə prosesində ötürülməsi məsələlərindən söz açacağam. Ümid edirəm ki, çıxışım konfrans iştirakçıları tərəfindən yaxşı qarşılanacaq.