Qalxanabənzər vəzi xəstəliyinin səbəbləri

Qalxanabənzər vəzi xəstəlikləri qalxanabənzər vəzin düzgün fəaliyyət göstərməməsi nəticəsində yaranır. Bu xəstəliklərin müxtəlif səbəbləri ola bilər və onlar hormon istehsalının artması (hipertiroidizm) və ya azalması (hipotiroidizm) ilə əlaqəli ola bilər.

Ens.az Milli.az-a istinadən xəbər verir ki,  aşağıda qalxanabənzər vəz xəstəliklərinin əsas səbəbləri izah olunub:

Avtoimmun xəstəliklər
Haşimato tiroiditi (Hashimoto's thyroiditis): Qalxanabənzər vəzin öz immun sistemi tərəfindən hücuma məruz qalması nəticəsində yaranır. Bu, hipotiroidizmə səbəb ola bilər.
Qrevs xəstəliyi (Graves' disease): İmmunitet sistemi vəzin həddindən artıq hormon istehsal etməsinə səbəb olur. Bu, hipertiroidizmə səbəb olur.

Yod çatışmazlığı və ya artıqlığı
Yod çatışmazlığı: Qalxanabənzər vəzi hormonlarının sintezində yod vacibdir. Onun çatışmazlığı hipotiroidizm və zob xəstəliyinə səbəb ola bilər.
Yod artıqlığı: Çox miqdarda yod qalxanabənzər vəzin həddindən artıq aktivləşməsinə və ya fəaliyyətsiz qalmasına səbəb ola bilər.

Hormon balanssızlığı
Hamiləlik: Hamiləlik zamanı hormonal dəyişikliklər qalxanabənzər vəzin funksiyasını poza bilər.
Menopauza: Hormon səviyyəsində dəyişikliklər qadınlarda qalxanabənzər vəzin fəaliyyətinə təsir göstərə bilər.

Genetik faktorlar
Ailə tarixində qalxanabənzər vəz xəstəlikləri olan insanlarda risk daha yüksəkdir. Qene əsaslanan avtoimmun xəstəliklər bu problemi yarada bilər.

Stress və ətraf mühit faktorları
Xroniki stress: Bədənin hormonal balansını poza bilər və vəzin funksiyasını zəiflədə bilər.
Radiasiya təsiri: Radiasiya qalxanabənzər vəzin toxumalarına zərər verə bilər və xəstəliklərin yaranma riskini artırır.

Şişlər və düyünlər
Qalxanabənzər vəz düyünləri: Bunlar bəzən hormon istehsalını artıraraq hipertiroidizmə səbəb ola bilər.
Şişlər: Yaxşı və ya bədxassəli ola bilər və qalxanabənzər vəzin fəaliyyətinə təsir göstərə bilər.

Dərmanların təsiri
Bəzi dərmanlar, məsələn, litium və ya amiodaron, qalxanabənzər vəz xəstəliklərinə səbəb ola bilər.

İltihabi proseslər
Subakut tiroidit: Virus infeksiyalarından sonra yaranan müvəqqəti iltihabi prosesdir. Bu, hormon səviyyəsinin dəyişməsinə səbəb ola bilər.

Digər səbəblər
Qalxanabənzər vəzin travması: Cərrahi müdaxilələr və ya zədələr nəticəsində vəzin funksiyası poza bilər.
Doğuşdan gələn qüsurlar: Bəzi insanlar doğuşdan qalxanabənzər vəzin qeyri-adekvat funksiyası ilə doğula bilərlər.

Qalxanabənzər vəz xəstəliklərinin səbəbləri müxtəlifdir və hormonal balanssızlıqlardan genetik faktorlaradək dəyişə bilər. Erkən diaqnoz və müalicə ilə bu problemlərin əksəriyyəti idarə edilə bilər. Hər hansı bir simptom (məsələn, yorğunluq, çəki dəyişiklikləri, ürəkdöyünmə) hiss etdiyiniz halda, həkimə müraciət etmək vacibdir.