SARS-CoV-2 yuxarı tənəffüs yollarında çoxalır

Ens.az bildirir ki, bu virus insanın tənəffüs yolları ilə yanaşı, bağırsaqlarında da çoxalır. Virusun RNT-sı üzrə (ribonuklein turşusu, RNT - hüceyrədə informasiyanın genlərdən zülala ötürülməsi yəni transkripsiya və translyasiya proseslərində, eləcə də genetik ifadə prosesinin tənzimlənməsində birbaşa iştirak edən DNT kimi nukelotidlərdən ibarət makromolekul- red.) boğaz seliyinin testi xəstəliyin ilk günlərində, simptomlar yüngül olduqda təsirli olur.

Tədqiqatçılar müxtəlif analizlərdə bütöv virus hissəciklərinin olması barədə məlumatlara əsaslanaraq, simptomların başlanğıcından on gün ərzində xəstələrdə hələ müsbət RNT virus nümunələri olsa belə, xəstəxanadan buraxıla biləcəyini müəyyənləşdirdilər. Bəlgəmdə SARS-CoV-2 RNT-nin dinamikasını izləmək ağciyər infeksiyasının pisləşən simptomlarını təxmin etməyə kömək edə bilər. Qeyd olunan araşdırma "Nature" jurnalında dərc olunub.

Yeni SARS-CoV-2 koronavirus, 2003-cü ildə ağır kəskin tənəffüs sindromunun (SARS) başlanmasına səbəb olan SARS-CoV-a genetik cəhətdən bənzəyir. Bu virusların bədəndəki əsas yeri ağciyərlərdir, buna görə bəlğəm analizi əsasında diaqnoz qoyulur. SARS-CoV-2, boğazdan götürülmüş nümunələrdə də tapıldı, lakin virusun yuxarı tənəffüs yollarında çoxala biləcəyi və SARS təzahürlərinin COVID-19 ilə nə qədər oxşar olduğu hələ bilinmirdi.

Bundesver Mikrobiologiya İnstitutundan Roman Völfelin rəhbərlik etdiyi Almaniya və İngiltərədən olan alimlər Münhendəki bir xəstəxanada müalicə alan 9 könüllünün analizlərində SARS-CoV-2-ni araşdırdılar Bütün xəstələr virusun daşıyıcıları ilə təmasda olduqları və xəstəliyin müəyyən əlamətləri görünmədiyi üçün SARS-CoV-2 üçün müayinədən keçdilər, buna görə tədqiqatın nəticələri xüsusi simptomlarla əlaqələndirilə bilməz. Bütün iştirakçıların analizləri bir sıra digər respirator virus infeksiyalarının patogenlərinin olması üçün yoxlanıldı.

Virus RNT-sı ağız və udlaq şişlərin real vaxt polimeraz zəncirvari reaksiyasından (PCR) istifadə edərək təyin olundu. Virusun izləri bəlğəm, qan, sidik və nəcis nümunələrində də tapıldı. Virusun digər insanlara ötürüldüyünü qiymətləndirmək üçün nümunələrdə bütöv virus hissəcikləri ayrılmışdı.

Alimlər daha sonra virusun yuxarı tənəffüs yollarında təkrarlaya bilməsinin mümkünlüyünü müəyyənləşdirdilər. Bunun üçün subgenomik matris RNT real vaxtda PCR nümunələrində axtarıldı. Bu cür RNTlər yalnız yoluxmuş bir hüceyrədə aktiv olur və yetkin virus hissəcikinin bir hissəsi deyil, buna görə də yalnız virusun çoxaldığı hüceyrələrdə olurlar. Tədqiqatçılar, həmçinin boğazda və bəlğəm nümunələrində SARS-CoV-2 RNT-nin genom geniş sıralanmasını həyata keçirdilər.

Alimlər xəstələrin immunitet sistemlərinin SARS-CoV-2-yə qarşı anticisim istehsal etməyə başladığını təyin etdilər: immunofluoresan analizindən istifadə edərək, anticissimin virusu zərərsizləşdirmə qabiliyyətini sınadılar.

Bütün xəstələrdə SARS-CoV-2 üçün ilkin sınaq günü infeksiya əlamətləri yüngül idi. Xəstəliyin ilk günlərində virus RNT-nin miqdarı bəlğəm və nəcis nümunələrində yüksək idi. Ən tez sürətlə boğazda olan RNT-lərin sayı azaldı, lakin bu nümunələrdə virusun izləri xəstəliyin ikinci həftəsində, simptomlar artıq keçəndə də tapıldı. Son müsbət test xəstəliyin başlanğıcından sonra 28-ci gün götürüldü. Balgam və nəcis nümunələrində virus RNT miqdarı daha hamar şəkildə azaldı və üç həftədən çox müddətdə aşkarlanma həddini aşdı. SARS-CoV-2 RNT qan və sidik analizlərində aşkar edilmədi.

Tədqiqatçılar xəstəliyin ilk yeddi günü ərzində virusu bəlğəm nümunələrinin bir hissəsindən ayırmağı bacardılar. Bundan sonra, SARS-CoV-2 RNT-lərinin çox olmasına baxmayaraq, viruslar təcrid edilə bilmədi.

Bu məlumatlara əsaslanaraq müəlliflər, virus hissəciklərin sayını və müvafiq olaraq xəstənin yoluxma dərəcəsini, xəstəliyin başlandığı gündən və analizlərdəki virus RNT miqdarından asılı olaraq təxmin etməyə imkan verən bir model yaratdılar.

Bu model bir insanın xəstəxanadan və karantindən nə vaxt azad edilə biləcəyini təyin etməyə kömək edəcək. Müəlliflər, bəlğəmdə hər millilitr üçün 100 min nüsxədən az virus RNT varsa, xəstələrin xəstəliyin başlanmasından on gün sonra təhlükəsiz olduqlarına inanırlar.

Nümunələrdə Subgenomik RNT yalnız xəstəliyin ilk beş günündə tapıldı, yəni virusun bu dövrdə çoxalması deməkdir. Boğaz seliyindən təcrid olunmuş virusun genomundakı xəstələrin birində bəlğəmdən RNT-də olmayan bir mutasiya aşkar edildi - bu SARS-CoV-2-nin boğazda və ağciyərdə müstəqil olaraq çoxaldığının başqa bir sübutudur.

Bütün xəstələrdə xəstəlik yüngül formada olub. Yalnız iki nəfərdə ağciyər infeksiyası simptomları nəzərə çarpıb, onuncu gündə yalnız bu xəstələrdə tapılan bəlğəmdəki virus RNT-nin pik miqdarı ilə üst-üstə düşdü. Ağciyərlərdə virus RNT miqdarını artıraraq simptomların inkişafını proqnozlaşdırmağın mümkün olub olmadığını müəyyən etmək üçün yoluxmanı ağır keçirən xəstələr üzərində də tədqiqatlar aparmaq lazımdır.

İştirakçıların yarısında immunitet xəstəliyin yeddinci gününə, qalan hissədə - ikinci həftənin sonuna qədər SARS-CoV-2-yə qaeşı anticisim hazırladı. Bu, kəskin respirator sindromun (SARS) sübutlarına bənzəyir.

Boğaz qırtlaqlarının analizi, SARS-CoV-2 infeksiyasını erkən yüngül simptomların görünüşü ilə effektiv diaqnoz qoymağa imkan verir.

Bu, yeni virusu SARS-CoV-dan fərqləndirir - onu yuxarı tənəffüs yollarının qarışıqlarında aşkar etmək həmişə mümkün deyildi və virus RNT konsentrasiyasının zirvəsi sonradan gəldi. Yeni virus, xəstəliyin erkən mərhələlərində, simptomlar daha yuxarı tənəffüs yollarının infeksiyası kimi olduqda daha aktiv şəkildə ötürülür.

Mənbə: mail.ru