"Valideynlər uşağa öz gəmisinin kapitanı olmağı öyrətməlidirlər, həyatın çətinliklərinə hazırlamalıdırlar"

“Uşağın yaşına, qabiliyyətinə və cinsinə uyğun vəzifələri, məsuliyyətləri, sosial sərhədləri, münasibətlər sərhədləri və ailə tərəfindən tənzimlənən mühit olmalıdır”.

Ens.az Bizimyol.info-a istinadən xəbər verir ki,bu barədə  Üsküdar Universitetinin Qurucu Rektoru Prof. Dr. Nevzat Tarhan, uşaqlarda gizlilik qavrayışı ilə bağlı qiymətləndirmələri barədə "Anadolu Agentliyi"nə müsahibəsi zamanı məlumat verib.

Universitetdən verilən açıqlamada fikirlərinə yer verilən Tarhan, məxfilik anlayışının insanın sərhədlərinə və şəxsi məkanına aid olduğu və gizlilik sözünün etimoloji olaraq hörmət, məhrumiyyət və haram kökündən gəldiyi məlumatını paylaşıb.

Tarhan: "Məsələ gizliliyə gəldikdə, mənada bir az daralma oldu. Yalnız cinsi məxfilik başa düşülür. Əslində məxfilik təhsili insanın əxlaq normalarının tərbiyəsidir. Yəni sosial, hüquqi normalar var”, - deyə açıqlama verib.

Uşağın ilk təhsilinin ailədə verildiyini vurğulayan Tarhan, başqalarının şəxsi həyatına hörmətlə yanaşılmasının, ailə və ev gizliliyinin insanlıq xüsusiyyəti olduğunu və insandan başqa heç bir canlıda olmadığını bildirib.

Cinsin təyin edildiyini, ancaq cinsi kimliyin qazanıldığını ifadə edən Tarhan: "'Qadın və kişi şəxsiyyətləri qazanılır. Sosial kimliklər və sosial rollar mədəniyyətlər tərəfindən müəyyən edilir. Uyğunlaşma, bioloji evlilik, mədənidir. Ona görə də bu şeylər öyrənilir. Uşağın yaşına, qabiliyyətinə və cinsinə uyğun vəzifələri, məsuliyyətləri, sosial sərhədləri, münasibətlər sərhədləri və ailə tərəfindən tənzimlənən mühit olmalıdır.

Uşaq ailədə həyat qaydalarının nə olduğunu öyrənsə, o, məsuliyyətli övlad, özünə güvənən övlad olur. Bu hədləri öyrənməyən uşaq özünə inam qazana bilməz və ya qeyri-məhdud, məsuliyyətsiz və ərköyün uşağa çevrilir”, deyə bildirib.

"Valideynlər uşağa öz gəmisinin kapitanı olmağı öyrətməlidirlər"

Mütəxəssis: "Məktəbin və evin şərtləri və qaydaları var. Bunlar genetik deyil, sonradan öyrənilir. Bunları öyrətmək lazımdır. Ana və atanın vəzifəsi uşağı xoşbəxt etməyə çalışmaq deyil, uşağı həyata hazırlamaqdır. Onu həyatın çətinliklərinə hazırlamaq, həyatda harda dayanmağı, necə davranmağı öyrətmək. Avtomobil sürməyi öyrənmək kimi həyatı idarə etməyi öyrətmək lazımdır. Valideynlər uşağa öz gəmisinin kapitanı olmağı öyrətməlidirlər", - deyib.

Rektor bildirib ki, yaponlar ibtidai məktəbin ilk üç ilində yalnız öz sosial dəyərlərini və öz mədəni dəyərlərini öyrədirlər:

“Arxa planda savad öyrədilir. Biz bunu edə bilmərik. Uşaqlar daha məsuliyyətsiz və hörmətsiz olmağa başlayırlar. Bunun səbəbi təhsil sistemimizin mədəniyyətimizə uyğun olmamasıdır. Məxfilik təhsili cinsi təhsil kimi verilir. Cinsi təhsil məxfilik təhsilinin yüzdə 20-si kimidir. 80 faizi başqa sahələrdir. Əvvəllər etiket qaydaları var idi”, - deyə o bildirib.

Qərbin qaydaları müqəddəs tutaraq təhsil verdiyini ifadə edən Tarhan: “İdeal təhsil ümumbəşəri dəyərlərə malik təhsildir. İnsan olduğuna görə belə olmalı, təbiətinə görə belə olmalıdır deyərək sözə əməl etmək, yalan danışmamaq, yardımsevər olmaq, mərhəmətli olmaq, paylaşmaq kimi bir çox insani dəyərlər öyrədilir. Başqalarının hüquqlarına hörmət etmək, öz hüquqlarını qorumaq və şəxsi həyatın toxunulmazlığını qorumaq əslində empatiya təlimidir.

Empatiya tərbiyəsi mədəniyyətimizdə “altruizm” adlanır. Biz “altruizm” sözünü işlətmədik və onu unutduq, onun yerinə empatiya sözü gəldi. Empatiya da öz yerini alır təbii ki, ondan istifadə etmək faydalıdır. Başqalarının hüquq və ehtiyaclarına onların nöqteyi-nəzərindən baxa bilən şəxs məxfilik haqqında öyrənə bilər. Məxfilik təhsili həyatın sərhədlərini öyrənmək təhsilidir. Sənə edilməsini istəmədiyini başqalarına etmə”, - deyə bildirib.