Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası

Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası (Azerice: Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası), Azerbaycan'ın en üstün hukuk kaynağıdır ve temel kuruluş belgesidir. Yeni anayasa 12 Kasım 1995 yılında halk oylaması-referandum yoluyla kabul edilmiş ve 27 Kasımda yürürlüğe girmiştir.

Azerbaycan'daki yeni anayasal süreç zor şartlar altında başlamış ve uzun süre devam etmiştir. 1991 yılımda bağımsızlığını kavuşan Azerbaycan'da yeni bir anayasa oluşturmakla görevli bir komisyon kurulmuş, fakat siyasi istikrarsızlık bu komisyonun çalışmasını engellemişti. Ancak 1992 yılında yeni anayasayı hazırlamak amacıyla gönüllü uzmanlardan oluşan bir gruba, daha sonra Cumhurbaşkanı ile Parlamento Başkanının ortak tasarrufları sonucu resmi bir statü kazandırılmıştı. Bu grubun hazırladığı anayasa tasarısı, Ekim 1991 tarihli Bağımsızlık Bildirgesi'nden esinlenmiştir.

1993 yılında iktidarın değişmesiyle bu tasarı üzerinde yeniden çalışılmaya başlanmıştır. Cumhurbaşkanına geniş yetkiler öngören bir anayasanın kabul edileceği yönünde yoğun eğilimler görülmekteydi. Tasarının hazırlanması tamamen iktidarın takdirine bırakılmış, siyasi partiler ve sivil örgütlerin bu tartışmalara katılımı etkisiz olmuştur.

Yeni anayasa 12 Kasım 1995 yılında referandum (halk oylaması) yoluyla kabul edilmiş ve 27 Kasımda yürürlüğe girmiştir. Referanduma seçmenlerin %86'sı katılmış ve oy kullananların %91,9'u anayasayı kabul yönünde oy vermişlerdir. Azerbaycan Anayasasının başlıca özelliği "güçlü yürütme" ilkesinden hareket ederek, geniş yetkilerle donatılmış bir başkanlık sistemini getirmesidir. Yeni anayasada Azerbaycan devletinin nitelikleri demokratik, laik, hukuki ve üniter Cumhuriyet olarak belirlenmiştir. Seçme hakkı, halkın doğrudan katılımıyla düzenlenen seçimler aracılığıyla halka verildi. Anayasal bir değişikliğin ya da ülke sınırlarında değişiklikler öngören konularınn karara bağlanmasında yine halkoylamasına gidilmesi kararı alındı.

En son anayasayla ilgili olarak 24 Ağustos 2002 tarihli referandumla halkoylamasına gidilmiş ve değişiklik kabul görmüştür.