II. Abdülhamid - Adana Katliamı/Kesebli mültecilere barınma imkanı sağlanması

Telgrafnâme
Mahrec Merkezi: Haleb
Mahalli Numarası: 1121

Dahiliye Nezâret-i Celîlesi'ne

Adana'da tahaddüs eden vukuât-ı elîmenin Haleb Vilâyeti'ne tâbi ve Lazkiye hududuna karîb Keseb karyesine ve oradan Lazkiye'nin Basît Nahiyesi'ndeki Bağçemez^[1] Ermeni karyesine sirayet edeceği bazı erbâb-ı sadakat tarafından haber verilmesiyle bir hafta evvel ihtiyâten Basît Nahiyesi'ne bir jandarma zâbitiyle bir mikdar süvari göndermiş idim. Vâkı‘â Haleb'in Kasir ve Ordu Nahiyeleri ahalisinden olduklar[ın]ı haber veren birçok havenenin evvelâ nahiyeyi ve oradan sâlifü'z-zikr Keseb karyesine ta‘addîye ictisâr etdikleri zâbit-i mûmâileyh tarafından iş‘âr edilmesiyle derhal bu livâda[n] ta‘addîlerini ref‘ etmek üzere dün sabah bir yüzbaşı kumandasıyla bir müfreze-i askeriye ve birbirini müteâkib müte‘addid jandarma zâbitleri ve Basît Nahiyesi eşrafından bazılarını hudud-ı livâya gönderdim. Bu kuvvet ve zâbitân hududa tam vakitde yetişmesiyle dûçâr-ı harâbî olan Keseb'den kaçan binlerce zükûr ve nisvân ve sıbyân-ı ahaliyi takibden kurtarmış ve yanlarına zâbitler katarak Lazkiye'ye göndermiş olduklarından bugün müftü efendiyi müstashiben yola azîmet ve asâkir-i redîfeden dört-beş müfrezeyi yolun nikât-ı muhtelifesine tesrîb eylediğimden ahali-i merkûmeyi birlikde alarak Lazkiye'ye getirdim. Eski Hükûmet Dairesi gayet cesîm salonları muhtevî olduğundan doğruca kendilerini oraya kısım kısım yerleşdirip sabahdan tehyi’e etdirmiş olduğum limonatalar ikramıyla yorgunlukları mehmâ-emken izâle edilmiş ve her birine tayinât ve sigaralar tevzî‘ kılınmışdır. Merkûmların tesellî ve tatyîb-i hâtırları için çâkerlerine imtisâlen bütün eşraf ve mu‘teberân-ı memleket bizzat şu hizmete müftehirâne iştirak etdiklerini maa't-teşekkür arz ederim. Fakat namus-ı devlete sürülen bu lekelerin mütecâsirlerinin yerlerini, yurdlarını topla yıkdırarak temizlenmesini ve umuma ibret gösterilmesini lâzıme-i adalet olarak arz ederim. Mültecilerin içinde yüzlerce anasını, babasını kaybetmiş beş-altı yaşında çocuklar da vardır; bunlar ne olacak? Bir de bunların bugün Belediye'den infâkları te’min edilmiş ise de Belediye'nin zaruret-i hâli emsalinden pek dûn olduğundan evvelâ muntazaman iâşeleri için tahsisât-ı kâfiye verilmesini ve sâniyen köylerine müreffehen ve mutayyeben iade etmek ve evlerini yapdırmak uhde-i devlete mütehattim bir vazife olacağından tedâbîr-i mukteziye ittihâz edilmesini arz ederim. Ol bâbda.

Fî 12 Nisan sene 325

Lazkiye Mutasarrıfı
Mehmed Ali

Bâb-ı Âlî
Daire-i Umûr-ı Dahiliye
Mektubî Kalemi
Aded: 443

Müsta‘celdir.

Huzur-ı Sâmî-i Cenâb-ı Sadâret-penâhî'ye

Ma‘rûz-ı çâker-i kemîneleridir ki

Haleb Vilâyeti dahilindeki Keseb Kasabası ahalisinden olarak Fransız Zırhlı Kruvazörü'yle ve Messageries Vapuru'yla Lazkiye'ye beş bin Ermeni gelerek asker kışlasının hâlî koğuşlarına ve Ermeni ve Latin kiliseleriyle iki hana taksim edilmiş ve hasta olanlar Amerika Hastahânesi'ne ve çiçekli çocuklar çadırlara yerleşdirilmiş ise de bunlar hâl-i izdihamda bulundukları cihetle bu hâlde kalmaları hem kendilerinin hem memleketin sıhhatini haleldâr edebileceğinden îvâları için vilâyetden üç yüz çadır taleb olunduğu beyânıyla iâşeleri ve inde'l-hâce nakilleri için tahsisât emrinin i‘tâsı Lazkiye Mutasarrıflığı'ndan çekilip şimdi alınan 14 ve 16 Nisan sene [1]325 tarihli iki kıt‘a telgrafnâmede beyân olunmakla muktezî mebâliğin sarfı için livâya cevaben telgrafla me’zûniyet verilmiş ve istenilen çadırların hemen Lazkiye'ye yetişdirilmesi ehemmiyetle Beyrut Vilâyeti'ne yazılmış olmakla arz-ı malumâta müsâra‘at kılındı. Ol bâbda emr u fermân hazret-i veliyyü'l-emrindir.

Fî 13 Rebîülâhir sene 327 ve fî 21 Nisan sene 325

Dahiliye Nâzırı
Ferid

Sadâret-i Uzmâ
Mektubî Kalemi
Tarih: 14 Rebîülâhir sene 327 - 21 Nisan sene 325

Harbiye Nezâret-i Aliyyesi'ne

Haleb Vilâyeti dahilinde Keseb Kasabası ahalisinden Lazkiye'ye gelen beş bin Ermeni'nin îvâları için üç yüz çadırın i‘tâsı Lazkiye Mutasarrıflığı'ndan iş‘âr olunup bunların hemen yetişdirilmesi Beyrut Vilâyeti'ne yazıldığı Dahiliye Nezâret-i Celîlesi'nden bildirilmekle nezâret-i aliyyelerince de kumandanlığa tebligât-ı âcile ifa ve keyfiyetin inbâsına himmet.

1. ↑ Doğrusu "Bağçeğaz" olmalıdır.