II. Abdülhamid - Adana Katliamı/Rahip Muşeh'in şikayet telgrafı (Adana'da örfi idare ilanı)

Sadâret-i Uzmâ
Mektubî Kalemi
Tarih: 19 Nisan sene [1]325

Adana Vilâyeti'ne

Adana Ermeni Murahhasası Rahib Muşeh tarafından şimdi alınan bir telgrafda kendisinin Mersin'de alıkonulup Adana'ya gelmesine müsaade olunmadığından bahisle zîr-i idare-i ruhâniyesinde bulunan Ermenilerin dûçâr-ı zulm ü i‘tisâf edilmekde olduğunu beyân ediyor. Keyfiyetin ve esbâb-ı şikâyetin muvazzahan iş‘ârıyla hiçbir gûnâ uygunsuzluğa mahal kalmamak üzere tedâbîr-i müessirenin âcilen ittihâzı be-tekrar tavsiye olunur. Mukaddemâ gönderilen kuvâ-yı askeriyeden mâadâ dört tabur daha karîben yola çıkarılacağı gibi idare-i örfiye ilânı ve Divan-ı Harb teşkiliyle mütecâsirlerin te’dîbleri devletçe taht-ı karara alınmışdı. Dahil-i vilâyetde yeniden vukuât[a] meydan verilmemekle beraber îkâ‘-ı fesad edenlerin bilâ-ifâte-i vakt taht-ı tevkife alınmaları her neye mütevakkıf ise âcilen icra ve inbâsı ihtar olunur.

Telgrafnâme
Mahrec Merkezi: Adana
Mahalli Numarası: 3136

Makam-ı Sâmî-i Sadâret-penâhî'ye

C. 19 Nisan sene [1]325. Adana Ermeni Murahhasası Rahib Muşeh Efendi'nin Adana'ya gelmesine müsaade olunmaması sebebi Mersin Mutasarrıflığı'ndan bi'l-isti‘lâm alınan cevabda mûmâileyhin vapurdan çıkarılmaması İngiltere konsolosunun müracaatı üzerine selef-i acizî tarafından verilen emre müstenid olup memur-ı mahsusla vapurda kendisine tebliğ ve yine re’ye ta‘lîk edilerek kendi ihtiyarıyla ve geldiği vapurla avdet eylediği yazılıyor. Teşkil kılınan Hey’et-i Tahkikiyece icra kılınmakda olan tahkikât revişinde mûmâileyhin hüsn-i hâli görünmemekde olduğu haber veriliyor. Her hâlde Mersin'e çıkmaması o zaman şahsı aleyhinde olan galeyan ve heyecandan dolayı hayatı için hayırlı olduğu istıtlâ‘ât-ı vâkı‘adan olup bu zât için kat‘î bir söz söylemek netâyic-i tedkikât ve tahkikâta vâbeste bulunduğu ma‘rûzdur. Fermân.

Fî 22 Nisan sene [1]325

Adana Valisi
Mustafa Zihni