III. Ahmet'in yeğeni I. Mahmut'a nasihati

Ey oğul!

Zulüm; adaletsizlik, adaletin sınırını aşmak, haksızlık etmek, maşkasının malınca, canına, namusuna zarar vermek demektir. Şu anda nerden çıktığı belli olmayan adamlar insanlığa zulüm yapıyorlar. Adalet, bir amirin memleketi idare için koyduğu kanun, çizdiği hudut içinde hareket etmektir. Zulüm ise, bu kanunun, bu hududun dışına çıkmaktır. Adalet, kendi mülkünde olanı kullanmaktır. Zulüm ise, başkasının malına tecavüz etmektir. Allahü teala mutlak adalet sahibidir ve insanlara gönderdiği en son dininde de tam bir adalet vardır. Bu adaletin dışında zulüm vardır. Kur'an-ı Kerim adaleti emretmiş, zulmü ise haram kılmıştır. İnsanın, önce kendine, hareketlerine ve bütün uzuvlarına, sonra çoluk, çocuğuna, komşularına adlaet yapması lazımdır. İdarecilerin de, millete adaletli olması gerekir. Demek ki, bir insanda adalet huyunun bulunabilmesi için, önce kendi hareketlerinde, uzuvlarında adalet bulunmalıdır. Her kuvvetini, her uzvunu, ne için yaratıldı ise, o yolda kullanmalıdır. Allahü tealanın adaletini değiştirip, onların aklın ve İslamiyet'in beğenmediği yerlerde kullanılmamalıdır.

İnsanlar bir araya gelince, açıkgözler başkasının haklarına saldırır. Güçlü olanlar zulmeder. Çünkü her nefis, istediğine kavuşmak ister, kendisi için tatlı olanı almaya çalışır. Aynı şeylere sahip olmaya çalışanlar, çekişmeye, kavgaya başlarlar. Bir leşe toplanan sırtlanların birbirine hırlamaları gibi, arlarında dövüş başlar. Bunları ayırmak için, kuvvetli bir hakim lazım olur. Bu ise, Allahü tealanın peygamberleri vasıtasıyla bildiridği adalet ile mümkün olur.

Ey oğul!

Hocam cennetmekan Feyzullah Efendi ve oğlu Fethullah nice zulümlerle öldürülmüştü. Sakalına ip bağlanarak papazlara çektirilmişti. Biz dahi o canilerin cezasını verdik. Şimdi zulmeden zalim ve çapulcuların cezasına vermek dahi sana düşer. Netice olarak, hiç kimseye eziyet vermemeli, zulmetmemeli, kimseye incitmemelidir. Allahü teala, zlime ihaml eder yani belli bir müddet verir fakat ihmal etmez. Her şey inceldiği zaman, zulüm ise kalınlaştığı zaman kopar, yıkılır.

Ey oğul!

Vezirine teslim olma. Daima ahvalini araştır ve beş-on sene birini vezarette müstakil istihdam eyleme ve kalemi düruğlarına asla itimat etme. Merhamet sahibi ol. Cömetliği elden bırakma. Gayet tasarruf üzere ol. Halen hazinelerde bulunan malı zayi etme. İşi kendin gör, ele itimat etme. İşte benim ahvalim sana nasihat için yeterlidir. Hacet sahiplerine adaletle davran. Kimsenin bedduasını alma. Şehzaler sana emanettir. Oğlum, devlet işlerini baban (II. Mustafa) ve ben (III. Ahmet) başkalarına bıraktığımızadan bu durum başımıza geldi. Sen bizzat idareti eline al! Allah saltanatını mübarek etsin!