Mustafa Kemal Atatürk - Nutuk/16. bölüm

O gece birlikte bulunduğumuz arkadaşlar, erkenden beni terk ettiler. Yalnız İsmet Paşa, Çankaya’da misafir idi. Onunla yalnız kaldıktan sonra bir kanun lâyihası müsveddesi hazırladık. Bu müsveddede 20 Kânunusani 1921 tarihli Teşkilât-ı Esasiye Kanunu’nun şekl-i devleti tespit eden maddelerini şu suretle ta’dîl etmiştim: Birinci maddenin nihayetine “Türkiye Devleti’nin şekl-i hükümeti Cumhuriyet’tir” cümlesini ilâve ettim. Üçüncü maddeyi şu yolda ta’dîl ettim: “Türkiye Devleti Büyük Millet Meclisi tarafından idâre olunur. Meclis, hükümetin inkısâm ettiği şuabât-ı idâreyi İcra Vekilleri vasıtasıyla idâre eder.”

Bundan başka Teşkilât-ı Esasiye Kanunu’nun mevâdd-ı esasiyesinin sekiz ve dokuzuncu maddeleri de ta’dîl ve tavzîh olunarak şu maddeler yazıldı:

“Madde: —Türkiye Reisicumhuru Türkiye Büyük Millet Meclisi heyet-i umumiyesi tarafından ve kendi azası meyânından bir intihap devresi için intihap olunur. Vazife-i riyâset, yeni Reisicumhur’un intihâbına kadar devam eder. Tekrar intihap olunmak câizdir.”

“Madde: —Türkiye Reisicumhuru devletin reisidir. Bu sıfatla lüzum gördükçe Meclis’e ve Heyet-i Vekile’ye riyâset eder.”

“Madde: —Başvekil, Reisicumhur tarafından ve Meclis azası meyânından intihap olunur. Diğer vekiller Başvekil tarafından yine Meclis azası arasından intihap olunduktan sonra heyet-i umumiyesi Reisicumhur tarafından Meclis’in tasvibine arz olunur. Meclis hâl-i ictimâda değilse, keyfiyeti tasvip Meclis’in ictimâına ta’lîk olunur.”

Bu maddelere encümen ve Meclis’te, din ve lisana ait malûmunuz olan bir madde de ilâve edilmiştir.