Mustafa Kemal Atatürk - Nutuk/5. bölüm

Efendiler, ecnebilerin İstanbul’da tecavüzatı artırarak nâzır veya mebuslardan bazılarının tevkifine başlamaları ihtimaline binâen, bi’l-mukabele, Anadolu’da bulunan ecnebi zâbitlerinin tevkif edilmesine karar verdim. Bu kararımı ve buna nazaran ittihâz-ı tedâbîr edilmesi lüzumunu, 22 Kânunusani 36 tarihinde Ankara, Konya, Sivas ve Erzurum’daki Kolordu Kumandanlarına, zata mahsus olarak, şifre ile emrettim (Vesika: 226).

Efendiler, mebuslara yazdığım telgrafa Vasıf, Rauf, Bekir Sami Beylerin müşterek imzasıyla cevap geldi. Bu cevapta, Meclis resmen müzâkerâta başlayınca, mesele-i hâzıra sebebiyle Kabine çekilecektir. O zamana kadar vaziyetin emniyeti için Kabine’nin ibkası lâzımdır. Siz, hareket ve müdahale etmeyiniz. Emirlerinizi bize bildiriniz. Nokta-i nazarlarınızın her makam nezdinde hakkıyla müdafaa edileceğine itimat ediniz denilmekte idi (Vesika: 227).

Ben, ne hükümete ve ne de Meclis’e iş’ârâtta bulunmamaya karar vermiş ve artık işi muhterem mebus arkadaşlarımıza bırakmıştım (Vesika: 228).

Efendiler, İstanbul’daki zevâtın, ne gibi nasâyihe göre hareketlerini tanzim ettiklerini tebârüz ettirmek için, şu kısa ma’lumâtı arz edeyim:

Filân mümessil-i siyasî çok namuslu ve doğru sözlü ve Türk muhibbi imiş. Bu zat, çok samimî ve müteessir bir lisanla demiş ki eğer Harbiye Nâzırı ile Cevat Paşa çekilmeseydiler, Harbiye Nezareti işgal olunacaktı. Kuvâ-yı Milliye’nin gösterdiği sükûnet ve metânet, bazılarını çıldırtıyor. Fakat acele etmeyin, ezilirsiniz. Bana itimat edin. Hakaret varsa, yapanlar utansın. Belki daha delilikler olacaktır. Fakat siz zinhar delilik yapmayın.

İstanbul’daki zevât, biz bu ifadâtın samimiyetine şüphe etmiyoruz diyorlardı (Vesika: 229).