Mustafa Kemal Atatürk - Nutuk/8. bölüm

Efendiler, artık Ali Fuat Paşa’nın Garp Cephesi’ne kumanda edemeyeceğine kani olmuştum. O günlerde Moskova’ya da bir sefaret heyeti göndermek lüzumu karşısında bulunuyorduk. O halde, Fuat Paşa Sefir-i Kebîr olarak Moskova’ya gidebilirdi. Garp Cephesi de çok ciddi ve dikkatli mesâi talep ettiğinden bu cephe kumandanlığını da zaten harekât-ı umumiye-i askeriye ile iştigal etmekte bulunan Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Reisi İsmet Paşa’ya zamîmeten tevdî etmek en seri ve muvâfık bir tedbir olacaktı. Bir cihetten de gerek dahilî isyan ve itaatsizliklere karşı ve gerek harekât-ı harbiye nokta-i nazarından kuvvetli süvari teşkilâtına ihtiyaç bâriz idi. Mahzâ bu teşkilâtı vücuda getirmek için de Dahiliye Vekili bulunan Refet Bey’e (Refet Paşa) zamîmeten bu vazifeyi vererek kendisini Konya ve havalisine göndermeyi münasip mütâlaa ediyordum. Çünkü Refet Paşa, muhtelif zamanlarda muhtelif sebeplerle Konya’ya, Denizli’ye gitmiş, Garp Cephesi’nin cenup kısmıyla alâkadar olmuş ve o kısımla münasebettar mıntıkaları tanımış bulunuyordu. O halde meseleyi şu suretle halledebilirdim: Cepheyi ikiye ayırmak, mühim aksâmı ihtivâ eden sahayı, Garp Cephesi tesmiye ederek, İsmet Paşa’nın kumandasına tevdî etmek, cenup kısmını da Konya havalisine göndereceğim Refet Paşa’ya vermek ve her iki cepheyi doğrudan doğruya Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Riyâseti makamına raptetmek...

Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Riyâseti’ne de Müdafaa-i Milliye Vekili bulunan Fevzi Paşa vekâlet edebilirdi. Fuat Paşa zamanında, cepheden Sivas’a kadar mümted bir de geri mıntıkası vardı. Fuat Paşa bu mıntıkayı idâre edebilmek için de bir “Cephe Kumandanlığı Vekâleti” makamı ihdâsına mecbur olmuştu. Bunun gayr-i tabii ve gayr-i amelî olduğu meydanda idi. Binâenaleyh, yeni tertipte bu geri mıntıkasını da kısmen menzil sahası olarak cepheye bıraktıktan sonra Müdafaa-i Milliye Vekâleti’ne raptetmek tabii idi. İsmet Paşa’nın bir zaman için Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Riyâseti’nden infisâl etmemesi ordunun tensîk ve ihzârında temîn-i sür’at için faydalı görüldüğü gibi Refet Bey’in de Dahiliye Vekâleti sıfatını muvakkaten muhafaza etmesi bilhassa mıntıkası dahilinde temîn-i asayiş ve ahaliden hayvan ve malzeme toplamak suretiyle, vücuda getirmeye mecbur olduğu süvari teşkilâtını bir an evvel taazzuv ettirmek için lüzumlu idi.