Otomatik Vites Araçlar ve Otomatik Vites Türleri Hakkında Bilgi

Otomatik Vites Araba Nedir? Otomatik Vites Çeşitleri ve Kullanımı

Büyük şehir başta olmak üzere hemen hemen her yerde özellikle de sabah ve akşam daha da yoğun olan şehir içi trafiğinde araç kullanmak oldukça sabır istiyor. Düz vitesli arabatercih etmeyen ve otomatik vites arabalara yönelenlerin sayısı bu nedenle günümüzde her geçen gün daha da artmaktadır. Özellikle yeni araç kullanmaya başlayanlar için otomatik vitesli araba kullanımı oldukça rahattır. Debriyaj kullanma gereğinin olmaması ve stop ettirme gibi bir sıkıntının olmaması nedeniyle sürücü kendini stres altında hissetmeden trafiğe daha çok dikkatini verebiliyor. Vites üzerindeki harflerin ne anlama geldiğini, bu harflere bağlı olarak yapılacak bazı hareketleri bilmek ve uygulamak otomatik vitesli araba kullanmak için yeterlidir. Otomatik vitesin debriyaj derdinden kurtardığı bir gerçek. Özellikle yoğun trafiktesağladığı rahatlığı göz ardı edemeyiz. Bazı kullanıcılar için olmazsa olmaz olan otomatikşanzıman kimilerine göre keyifsiz. Vitesler arasında gezmek yerine vites kontrolünü arabanın kararına bırakmak isteyenler için otomatik vites çeşitlerine mercek tutuyoruz.

Tiptronic Şanzıman

Sıralı şanzıman olarak adlandırılan bu sistem ilk olarak yarış arabaları için geliştirilmiştir. Adından da anlaşılacağı üzere vites geçişleri sırayla sağlanmaktadır. Örneğin beşinci viteste giderken aniden yavaşladığınızda 4-3-2-1 şeklinde vites sırayla küçültülür. Vites geçişleri direksiyondaki kulakçıklar ile artırılır ve azaltılabilir. Otomatikleştirilmiş debriyaj sistemi kullandıkları için motordan alınan gücün aktarımında güç kaybı az olur. Örnek olarakFerrari’nin F1 araçlarındaki vites sistemi ve BMW’nin SMG şanzımanı gösterilebilir.

Otomatikleştirilmiş Manuel Şanzımanlar

Bu şanzımanlar manuel şanzımanın ufak motorlar yardımıyla vites değiştirilmesi gibi düşünülebilir. Yani aynı debriyaj ve vites değiştirme işlemi uygulanır. Aslında debriyajı en doğru kullanan şanzıman tipidir ve bu özelliğiyle sağlamdır. Uzun debriyaj ömrü sağlar ve yakıt tüketimi konusunda başarılıdır.  Bu şanzımanların tek kusuru vites geçişlerinin seri olmaması sebebiyle sarsıntı yaratmasıdır. Doğru vitesi seçme konusundaki yavaşlığı ve sarsıntısı sebebiyle sürüş konforu düşük şanzımanlardır. Örnek olarak Opel’in Easytronic, Fiat’ın Dualogic, Peugeot ve Citroen’ in MCP ve Honda’nın I-Shift şanzımanlarıverilebilir.

Değişken Oranlı Şanzımanlar

Bu sistem iki konik kasnak arasındaki kayışın hareket etmesiyle çalışır. Konik yapının etkisiyle değişken oranlar arasında sarsıntısız bir vites geçişi sunar. Gaz tepkilerine karşı verdikleri reaksiyon farklıdır. İlk önce motor devri arttırılır akabinde bu devir hızı korunarak aracın hızlanması sağlanır. Bu yöntem, motordan alınan gücü verimli kullanır. Böylece yakıt tüketimi düşük olur. Değişken oranlı şanzımanlarda tüm güç kayışın üzerinde olduğu için ilk zamanlarda kayış kopması sorunları yaşanmaktaydı fakat çelik ile güçlendirilmiş kayışlar ile günümüzde bu tip arızaların önüne geçilmiştir. Örnek olarak Audi’nin Multitronic , Honda’ nın CVT şanzımanları verilebilir.

Çift Kavramalı Şanzımanlar

Mantık olarak otomatikleştirilmiş manuel şanzımanlar mantığına benzeyen fakat çift debriyaj sistemi ile onlardan ayrılan şanzıman tipidir.  Bu debriyajların kontrol ettiği vitesler farklıdır. İlk debriyaj 1-3-5-7. vitesleri kontrol ederken diğer debriyaj 2-4-6. vitesleri kontrol eder. İki debriyaj aynı anda çalıştıkları için bir sonraki vitese geçiş için hazırdır. Bunun avantajıyla vites değişimleri 8 milisaniye gibi bir sürede gerçekleşir. Vitesler geçişlerinde en sarsıntısız geçişi sunar.  Bu motorun güç kaybı yaşamasının da önüne geçtiği için hızlanma ve yakıt tüketimi konusunda verimlidirler. Araçların ivme kazanmasında manuel vitesten daha iyi sonuç verirler. Bu şanzımanların tek dezavantajı arıza durumunda maliyetleri yüksek olur. Örnek olarak VW’nin DSG, Audi'nin S-Tronic ve Volvo ve Ford'un Powershift şanzımanlar verilebilir.

Tek Kavramalı Yarı Otomatik Şanzımanlar

Vites değiştirme ve debriyaja basma görevini elektromekanik veya elektrohidrolik sistemler yapar. Şanzımanın dişli yapısı ve vites dişlileri – senkromeçler tamamen manuel şanzımanla aynıdır. Vites geçişleri daha fazla hissedilir, tam otomatik şanzımana ve çift kavramalı şanzımana göre sürüş konforu daha azdır. Kavrama (debriyaj) kuru tiptir (klasik baskı-balata). Manuel şanzımana en yakın, otomatikleştirilmiş (robotize) şanzımandır.  Opel Easytronic, Fiat Dualogic, Toyota Multimode-MMT-M/M, Volkswagen Shiftmatic bu modeller arasındadır. 

Kaynak : Neoldu.com