Sincap

Sincap, sincapgiller (Latince: Sciuridae) familyasından uzun kuyruk tüyleri ile dikkat çeken kemirici memeli hayvan türlerinin ortak adıdır. Anadolu'nun çeşitli yörelerinde "çekelez" olarak da bilinir.

Özellikleri

Vücudunun üst kısmı açık sarıdan kırmızımsı kahverengine ve siyaha kadar değişir. Alt tarafı tamamen beyazdır. Omurgalı hayvanlarıniçine girer. Kışın, kıl uçlarında siyah pigment miktarı artar. Bu nedenle kırmızı renkte olanlar, kışın daha koyu görünür. Kuyruktaki tüyler uzundur ve kuyruklarını kıvırıp sırtlarına değdirebilirler. Gözleri iri ve parlaktır. Kulakların ucunda (kışın daha fazla) tüy demeti bulunur. Arka ayakları daha uzun ve daha güçlüdür. Boyları 18-25 cm, kuyrukları 14–20 santimetredir. Ağırlığı 15-51 gramdır. Gebelik süresi 30-40 gün olmakla birlikte yavru sayısı 3 ile 7 arasında değişir. Yaşam süresi yaklaşık 10 yıl olan bu memeliler, çoğunlukla ağaçlarda yaşar ve otoburdur.

Yaşam alanı

Ormanlık ve ağaçlık bölgeler, parklar ve korularda yaşarlar. Kış uykusuna yatmazlar ancak soğuk havalarda birkaç gün süren uyuşukluk dönemleri olur. Çiftleşme dönemi dışında yalnız yaşarlar. Çok iyi tırmanır ve sıçrarlar, hemen hemen bütün zamanlarını ağaçların üzerinde geçirirler. Ağaç gövdesinde baş aşağı ve baş yukarı hızla inip çıkabilirler. Gündüzleri sabah ve ikindi vaktinde daha hareketlidir. 0-3 aylıkken eve alınan sincaplar evcilleştirilebilr. Evcilleştiklerinde oldukça hareketli ev arkadaşları olabilmektedirler.

Yaşadıkları Yerler

Akdeniz adaları ve İzlanda hariç tüm Avrupa’dan, Japonya’ya kadar dağılmıştır. Türkiye’de Batı Karadeniz bölgesinde, Trakya'da, Doğu Karadeniz bölgesi'nde Trabzon, Kuzeydoğu Anadolu’da (Kars civarı), Toros Dağları'nda yaşar. Ceviz ve meşe ağaçlarını çoğaltabilmek amacı ile son yıllarda Kayseri civarında dağıtılan sincaplar yaşama alanı bulmakta ve ağaçlandırma ya katkı sağlamaktadır.

Üreme

Çürümekte olan dallardan 30–40 cm çapında, ağaçların tepe kısmında ya da köke yakın büyük dalların ayrıldığı çatallarda ya da ağaçkakanların açtıkları deliklerdeki oyuklarda, küre şeklinde yuva yaparlar. Yuva ağzının altta olması nedeniyle kuş yuvalarından rahatlıkla ayırdedilebilir. Yuvanın içini yosun ve otla döşerler. Bir yerleşim bölgesinde aynı hayvan birden çok yuva yapar ve kullanır. Yılda 1-2 kere, 2-7 yavru doğururlar. (Ancak bir yılda 40 yavru doğuranları da görülmüştür.) Anne yuvadan ayrılırken yuvanın ağzını ve yavrularını otlarla örter. Ortalama ömrü, 7 yıldır.

Beslenme

İğne yapraklı ağaçların tohumlarını dişleri ile kozalakları ısırarak serbest bırakırlar. Meşe palamutları, ceviz, badem, fındık, tomurcuklar, mantarlar, taze ağaç kabukları, böcekler, salyangozlar ve kuş yavruları ile beslenirler. Tohumları ve kabuklu yemişleri tek tek toprağa gömerek saklarlar veya kovuklarda depolarlar. porsuk ağacının tohumları insanlar için zehirli olmasına karşın sincaplarca çok sevilir.

Sincaplar sakladıkları tohumların bir kısmını bulamazlar. Toprak altında unutulan bu tohumlar, yeni ağaç fidanlarının yetişebilmesine yardımcı olur.

Diğer

Sincaplar, postları için avlanırlar ve (yasak olmasına karşın) avlanma nedeniyle Türkiye’de sayıları hızla azalmaktadır. Kırmızı listede soyları tehlikede olmayan hayvanların yer aldığı nt statüsündedir. Ancak Türkiye’deki durumları daha hassastır. Gündüz yırtıcıları tarafından da avlanmaları sayılarındaki azalmayı desteklemektedir. Kızıl sincaplar, yayılmacı türlerle rekabet edemeyebilir. Örneğin İngiltere’de yerli tür olmasına karşın sonradan Büyük Britanya adasına getirilen boz sincap tarafından yaşama alanının işgali nedeniyle rekabet edememiş ve sayıları giderek azalmıştır.

Sınıflandırma

   Callospermophilus lateralis türü bir yer sincabı.

  Boz sincap (Sciurus carolinensis)

   Kızıl sincap (Sciurus vulgaris)

  Sibirya çizgili sincabı (Tamias sibiricus)

  Hint kırmızı sincabı (Funambulus palmarum)

 

Sincapgiller familyası 5 alt familya, 51 cins ve 278 türe ayrılır.

• Familya Sciuridae
  • Alt familya Ratufinae
    • Ratufa (dev sincaplar)
  • Alt familya Sciurillinae
    • Sciurillus
  • Alt familya Sciurinae
    • Oymak Sciurini
      • Microsciurus
      • Rheithrosciurus
      • Sciurus
      • Syntheosciurus
      • Tamiasciurus (Amerika kızıl sincapları)
    • Oymak Pteromyini
      • Aeretes
      • Aeromys
      • Belomys
      • Biswamoyopterus
      • Eoglaucomys
      • Eupetaurus
      • Glaucomys
      • Hylopetes
      • Iomys
      • Petaurillus
      • Petaurista
      • Petinomys
      • Pteromys
      • Pteromyscus
      • Trogopterus
  • Alt familya Callosciurinae
    • Callosciurus (Doğu ağaç sincapları)
    • Dremomys
    • Exilisciurus
    • Funambulus (Asya palmiye sincapları)
    • Glyphotes
    • Hyosciurus
    • Lariscus
    • Menetes
    • Nannosciurus
    • Prosciurillus
    • Rubrisciurus
    • Sundasciurus
    • Tamiops
  • Alt familya Xerinae
    • Oymak Xerini
      • Atlantoxerus
      • Spermophilopsis
      • Xerus
    • Oymak Protoxerini
      • Epixerus
      • Funisciurus
      • Heliosciurus
      • Myosciurus
      • Paraxerus
      • Protoxerus
    • Oymak Marmotini (Marmotlar)
      • Ammospermophilus
      • Cynomys
      • Marmota
      • Sciurotamias
      • Spermophilus
      • Tamias