Bizim layihəmiz Azərbaycanın dünyaya növbəti töhfəsidir

Akademik Zərifə Əliyeva adına liseyin eksperimental pilot siniflərinin ("İstək" liseyi) 9-cu sinif şagirdləri, 15 yaşlı məktəbli Reyhan Camalovanın rəfiqəsi Zəhra Qasımzadə ilə birgə etdiyi ixtira ABŞ və Hindistanın birgə təşkilatçılığı ilə Hindistanda keçirilən "Qlobal Sahibkarlıq Sammiti 2017"də böyük marağa səbəb olub.

Yağış suyundan enerji istehsal edən 15 yaşlı ixtiraçılar belə qənaətə gəliblər ki, milyardlarla litr yağış suyundan düzgün istifadə olunsa, ondan potensial enerji kimi istifadə etmək olar. Bu problemi həll etmək üçün onlar fizika müəllimləri ilə birlikdə yağış suyundan enerji istehsal edən Reynerci (Rainergy) qurğusunu yaradıb. Qurğu dörd əsas hissədən: yağış suyunun kollektoru, su çəni, elektrik generatoru və batareyadan ibarətdir. Yağış suyu kollektoru su çənini yağış suyu ilə doldurur, su isə elektrik generatorunun içi ilə böyük sürətlə axaraq elektrik enerjisi yaradır. İstehsal olunan enerji akkumulyatorlarda toplanır, elektrik şəbəkəsinin xətlərinə düşən təzyiqi azaldır və ehtiyacı olan icmalara elektrikdən istifadə etmək üçün əlavə mənbə verir.

Milli.Az gənc ixtiraçıların "Qlobal Sahibkarlıq Sammiti 2017"də iştirakları ilə bağlı təəssüratları və gələcək planları haqqında Trend-ə müsahibəsini təqdim edir:

- Reyhan və Zəhra, bu uğurlarınıza görə sizi təbrik edirəm. Sizcə, 150 ölkədən 1500 sahibkar arasından niyə yalnız sizin layihənizə xüsusi diqqət göstərildi?

- Reyhan: Onların arasında ən gənc qadın sahibkar olaraq qatıldım. Layihə özü genişmiqyaslı olduğu üçün İvanka Tramp onu öz təqdimatında xüsusi qeyd etdi.

- Zəhra, müəlliflərindən biri olduğunuz layihənin təqdimatında hansı səbəbdən iştirak edə bilmədiniz?

- Müsabiqənin şərtinə görə, hər komandadan bir nəfər tədbirdə iştirak edə bilərdi. Ona görə də təqdimat mərasimində iştirak edə bilmədim.

- Birgə layihəniz nə qədər müddətə başa gəlib?

- Əslində, biz 8 ay birlikdə çalışmışıq. 4 ay isə tam olaraq, bu layihənin üstündə işləmişik. Layihənin hazırlanmasına bu ilin aprelindən başlamışıq. Layihəni daha sonra biznesə-startapa çevirmişik və biznes plan hazırlamışıq. Daha sonra isə "Rainergy" adlı layihə ilə Azərbaycanda ilk dəfə keçirilən "ClimateLaunchpad - startap yaşıl biznes" müsabiqəsində iştirak etmişik. Müsabiqənin finalı çox möhtəşəm olub. Müsabiqənin Azərbaycan finalında layihəmiz "Tamaşaçıların ən sevimli startapı" adını qazanıb.

- Reyhan, təqdimatdan sonra ABŞ prezidenti Donald Trampın baş müşaviri və prezidentin Hindistanda keçirilən Qlobal Sahibkarlıq Sammitindəki nümayəndəsi İvanka Trampla görüşdünüz. Yəqin ki, bu layihəyə olan yüksək marağın nəticəsi idi. Bu görüşdə hansı müzakirələr apardınız?

- Bu, çox böyük görüş olmadı, 2-3 dəqiqə davam etdi. İvanka Tramp həmin görüşdə layhəni çox təriflədi, onu yüksək qiymətləndirdi.

- Layihənin smeta dəyəri nə qədərdir? O, gerçəkləşərsə, neçəyə başa gələ bilər?

- Reyhan: Yağış suyundan enerji istehsalını nəzərdə tutan bu qurğunun prototipi hazırda 22 led lampanı işıqlandırır. Bu da təqribi 22 watt enerji deməkdir. Amma bildiyimiz kimi, bu, enereji sahəsində genişmiqyaslı cihazdır. Bu cihazın əslini qurmaq üçün 20 min dollar investisiyaya ehtiyacımız var. Mən bu məbləği sammitdə də qeyd etdim. Orada bir çox investorlarla söhbət oldu. Bu layihə investorların, daha çox Hindistan investorlarının marağına səbəb olmuşdu. Çünki Hindistan yağışlı ölkədir. Onlar dedilər ki, bu investisiyanın məbləği böyük deyil və rahatlıqa bu iş üçün sizə investisiya qoya bilərik. Hazırda onlarla elektron poçt vasitəsilə əlaqələr saxlayırıq. Ümid edirik ki, istədiyimiz investisiya məbləğini əldə edəcəyik.

- Azərbaycanın cənub bölgəsində də düşən yağıntının miqdarı çox olur. Bu layihənin ölkənin həmin bölgəsində reallaşdırılması mümkündürmü?

- Reyhan: Düzünü desəm, bəlkə də ola bilər. Amma bu, tam olaraq, Azərbaycan üçün nəzərdə tutulan bir layihə deyil. Amma layihəni ilkin sınaqlarda Lənkəran-Astara bölgəsində istifadə edə bilərik.

- Niyə görə layihə Azərbaycan üçün yararlı sayılmır?

- Reyhan: Çünki bu, yağışın daha çox olduğu ölkələr - ekvatorial ərazilərdə yerləşən, musson yağışlar yağan Hindistan, Filippin, İndoneziya kimi ölkələr üçündür. Azərbaycan o qədər də yağışlı olmadığından layihə ölkəmiz üçün çox da səciyyəvi deyil. Lakin bizim layihəmiz Azərbaycanın dünyaya növbəti töhfəsidir

- Siz Azərbaycanın ən gənc ixtiraçısı hesab oluna bilərsiniz. Yeni ixtiralar üzərində iş aparırsınızmı?

- Reyhan: Hazırda "Rainergy" layihəsinin üzərində çox çalışırıq. Amma başqa planlarımız da var. Gələcəkdə başqa layihələr üzərində işləməyi düşünürük.

- Zəhra: Əsas məqsədimiz odur ki, "Rainergy"ni dünyanın ən məşhur şirkətlərindən birinə çevirək. Ələbəttə ki, bu gələcəkdə olacaq. Indi isə biz 9-cu sinif şagirdiyik və dərslərimizə daha çox diqqət ayrılmalıyıq. Daha böyük ixtiralar da ola bilər və ümid edirik ki, olacaq.

Milli.Az