Dejavu effekti nədir və necə meydana çıxır ?

 Dejavu inanılmaz bir psixoloji vəziyyətdir. Müəyyən bir hadisənin  həqiqətən də ilk dəfə baş verməsinə baxmayaraq ,onu daha əvvəl gördüyümüzü düşünürük .  Bu hissi planetdəki insanların 97% -i yaşayır. Elmi nöqteyi- nəzərdən  dejavu fenomeni necə yaranır?

 Təkrarlanma hissi

 Dejvu vəziyyəti çox vaxt kitabı yenidən oxuyarkən və ya insanın əvvəllər gördüyü, lakin süjetini xatırlamadığı bir film izlədiyi zaman ortaya çıxan duyğu ilə müqayisə olunur.

 Hiss bir neçə saniyə davam edir, lakin emosiyalar o qədər güclü olur ki, dejavu haqqında xatirələr illərlə davam edir.

 Eyni zamanda, fenomen heç bir şəkildə ruhi pozğunluqlarla əlaqələndirilmir. Əksər hallarda gənclərdə olur və yaşın artmasıyla özünü göstərməyi dayandırır.  Orta hesabla, insanlar bütün həyatları boyunca 2-4 dəfə dejavu yaşayırlar.

 Vaxtı kodlaşdırma xətası

 Amerikalı tədqiqatçılar hesab edir ki, dejavu,  hipokampa qan axması nəticəsində yaranan  nevroloji bir  anomaliyadır.  Beynin bu hissəsi duyğuların formalaşması, qısamüddətli yaddaşın uzun müddətli yaddaşa keçməsi və diqqətin qorunması üçün məsuliyyət daşıyır.

 Hipokamp pozğunluqları olan insanlar bir neçə dəqiqədən bir saata qədər dejavu yaşaya bilirlər.  Bu halda şüurda ağrılı bir dəyişiklik baş verir ki, bu da gerçəkliyi keçmişdən ayırmağı dayandırır.

 Belə çıxır ki, dejavu, hipokampın fəaliyyətindəki saniyəlik  nasazlıq -qısamüddətli və uzunmüddətli yaddaşın kodlanmasındakı  "qarışıqlıq"  səbəbindən ortaya çıxır.  Bu anda insan həqiqətin harada , xatirələrin isə  harada olduğunu anlamağı dayandırır.  Ancaq bir saniyə sonra  bu vəziyyət artıq keçir.

 Hipokampın yerləşməsi

 Yuxuların  real həyatla kəsişməsi

 Daha sadə bir izahat rus tədqiqatçısı Andrey Kurqan tərəfindən verilir. O, dejavunu gecə yuxularından gələn şəkillərin reallıqda təkrarlanması ilə əlaqələndirir.

 Başqa sözlə, dejavu gerçəkləşən bir yuxudur.  Bir qayda olaraq, gecələr görülən yuxular xatırlanmır.  Ancaq bunlar beyinə yığıla  və bir daha görüldüyü təqdirdə hadisənin təkrarlanması kimi tanış hissə səbəb ola bilər.

Mənbə: zen.yandex.az