Ermənilər Gəncə xanlığına necə xəyanət ediblər

 Sir Harford Jones Brydges, "Qacarlar sülaləsi"

 Artıq ermənilərin azərbaycanlılara qarşı törətdikləri vəhşiliklər, o cümlədən onların xəyanətləri barədə  Ens.az saytında bir sıra məqalələr dərc olunur və indi bu mövzunu davam etdiririk.  Bu dəfə söhbət Azərbaycan xanlıqlarından olan Gəncə xanlığına  ermənilərin  xəyanət etməsindən gedir.

 19-cu əsrdə nəşr olunan İngilis müəllifi Sir Harford Jones Brydgesin "Qacarlar sülaləsi" kitabına müraciət edək. Əsərdə 1804-cü ildə Rusiya imperiyası ordusunun qoşunları tərəfindən Gəncə şəhərinin işğalı, şəhərin  sakinləri olan ermənilərin necə xəyanət etdikləri barədə ətraflı məlumatlar təsvir olunub. 190-191 səhifələrdə aşağıdakıları oxuya bilərik:

 “Ruslar Gürcüstanda məskunlaşma üçün büdcəni açdıqdan sonra bütün qonşu əyalətlərə və torpaqlara öz güclərini yaymaq  istədilər;   bu məqsədlə onlar  tez-tez  Car-Talanın əlçatmaz  yerlərinə öz qoşunlarını göndərirdilər və çox sayda günahsız qan tökdülər.  1218-ci ilin (1803) Ramazan ayında bayraqlarını Gəncə istiqamətində göstərdilər.  Cavad xan Qacar bu barədə dərbərin (şah heyəti) rəhbəri Cümşüd bəyə məlumat verdi; İşpohdur tərəfindən qalanın mühasırəyə alındığı,  xanı  və sakinləri tələyə saldıqları zaman,  şahın iqamətgahından bir dəstə mümkün qədər tez onun köməyinə qaçsa da, uzaq məsafəyə görə, Qulam Səid adlı bir çapardan ( poçt daşıyan) başqa  heç kəs ora  çata bilmədi.  Mühasirənin əvvəlində Cavad xan bir-iki dəfə cəsur çıxışlar  edir;  lakin sonda Nəsib bəy Şəmsəddinli və Gəncə erməniləri mühasirəyə alındıqları üçün razılaşdırılmış plana uyğun olaraq ona xəyanət edirlər.  Şəvvalın ilk günü səhər hər tərəfdən hücum olunur, qalanın müdafiəçiləri hər cür silahla düşməni dəf edib geri qaytara bilirlər.  Bununla belə, qüllələrdən birinin müdafiəçiləri ( "Güman edirəm ki, onu Nəsib bəy Şəmsəddinli və ermənilər bu qülləyə yerləşdiriblər), sayıqlıq qanunlarına məhəl qoymadan bu hadisə baş vermədən evlərinə qaçırlar;  Rus və gürcü əsgərləri bu pilləkənlərlə  qalaya qalxdılar, qalanı ələ keçirdilər və üç saat ərzində qətl və talançılıq etdilər. 3600 nəfər və bir oğluyla birlikdə Cavad xan qılıncdan keçirildi. Qalanı ələ keçirdikdən və bu dəhşətli qırğını törətdikdən sonra  yuxarı və aşağı sinfdən  olan bütün  sağ qalanları qaladan qovdular; daha sonra  yalnız möminlərdən ibarət  qarnizonun  olduğu güclü qala bütün sakinlərdən təmizləndi, kafirlər otlaqlarda və vilayətin mənzillərində məskunlaşdılar. "

Ermənilərin xəyanətinə dair bu cür nümunələr kifayət qədərdir və biz onların hər birini sizlər üçün işıqlandiracağıq.

Mənbə: zen.yandex.ru