Rusiyalı baş redaktor: Bakı ilə İrəvan arasındakı danışıqları kim təşkil edə bilər?

Rusiyanın məşhur regnum.ru portalının baş redaktoru Stanislav Tarasov rəhbəri olduğu saytda Azəraycan –Ermənistan münaqişəsi və bölgədə ümumi duruma yazı həsr edib. Ens.az həmin yazını təqdim edir. 

Bakı indi İrəvanla hər hansı bir danışıqlara hazır deyil və bəlkə də bölgədən kənar manevrlər üçün aktiv səylər göstərəcəkdir. Ancaq bunun üçün Lavrovun dediyi kimi "vəziyyəti normallaşdırmaq, o cümlədən yalnız Qarabağla bitişik zonalarda deyil, həm də birbaşa Ermənistan-Azərbaycan dövlət sərhədində baş verən hər cür insidentlərin dayandırılması lazımdır". Ancaq münaqişə tərəfləri arasında təmaslar olmadan buna necə nail olmaq olar və görüşü kim təşkil edə biləcək? 

Rusiya-Azərbaycan münasibətlərinin xüsusi benefisi oldu. Faktiki olaraq demək olar ki, eyni gündə Azərbaycanın yeni Xarici İşlər Naziri Ceyhun Bayramov Moskvaya, Rusiya Müdafiə Naziri Sergey Şoyqu isə Bakıya rəsmi səfərə getdi.

Formal olaraq, Şoyqunun səfəri, Beynəlxalq Ordu Oyunları 2020 çərçivəsində “Dəniz Kuboku” yarışmasının açılış mərasimində iştirakı ilə əlaqələndirildi. Ancaq bu, az əvvəl Türkiyənin bütün baş generallarının Azərbaycan-Türkiyə hərbi təlimlərinin son mərhələsində iştirak etmək üçün Azərbaycana səfərə gəlmələri və onlarla görüşlərdə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev “silah alışı və hərbi sənaye kompleksi ilə əməkdaşlıq baxımından Türkiyə Azərbaycan üçün bir nömrəli strateji tərəfdaş halına gəlir" dediyi dövrə təsadüf etdi. Bu baxımdan, bəzi mütəxəssislər Bakı ilə İrəvan arasındakı son hərbi sərhəd toqquşmalarından sonra Əliyevin Moskvaya Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllinə dair mövqeyini dəyişdirməyəcəyi təqdirdə hərbi-texniki əməkdaşlığı azalda biləcəyinə dair siqnallar göndərdiyini irəli sürürlər. Bu çərçivədə Şoyqunun Bakı səfəri, xüsusən də hərbi sahədə ikitərəfli əməkdaşlığın perspektivləri ilə bağlı məsələlərdə əhəmiyyət qazandı. Xatırladaq ki, son on ildə Azərbaycan Rusiyadan təxminən 5 milyard dollarlıq silah və hərbi texnika almışdı. Beləliklə itirəcək bir şey var.

Belə bir tərəfdaşlığın ideoloqları, KTMT üzvü olan Ermənistana və Azərbaycana müasir texnologiyaların verilməsinin "güc tarazlığının qorunmasına imkan yaratdığını, bunun isə hər iki tərəfin genişmiqyaslı hərbi əməliyyatlara keçməsinin qarşısını aldığını" irəli sürürlər. Kövrək arqumentdir, amma yenə hələ ki, işləyir. Bakıda bu mövzuda danışıqlar aparıldı, lakin bu barədə rəsmi məlumat verilmədi. Bayramovun Moskvaya və Şoyqunun Bakıya səfərlərini birləşdirən problemli - Dağlıq Qarabağ münaqişəsi, zamanla Azərbaycan-Rusiya münasibətlərinin bütün stilistikasını müəyyənləşdirə bilər. Nəticədə, Bayramovun Rusiya paytaxtına ilk səfəri həm Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi zonasında, həm də Azərbaycanın özündə baş verən son dramatik hadisələrlə əlaqədar xüsusi əhəmiyyət qazandı. Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinin yeni rəhbərinin kəskinləşmə mövqeyinə oynadığı rusiyalı həmkarı ilə keçirdiyi brifinqdən bəlli oldu. Rusiya Xarici İşlər Naziri Sergey Lavrov “Rusiya, ABŞ və Fransa təmsilçilərinin təmsil etdiyi həmsədrlərlə birlikdə Ermənistan və Azərbaycan prezidentləri və xarici işlər nazirləri tərəfindən imzalanmış bir sıra sənədlər var və bu sənədlərdə, hətta ən ümumi baxımdan olsa da, amma həll yoluna hərtərəfli  yanaşma qurulub, bu da problemin qəti həllinə gətirib çıxarmalı idi və Qarabağ nizamlanması prosesində inkişaf etdirilən bu bazanı itirməyimiz son dərəcə kədərli idi” dedikdə aydın görsənirdi ki, Bayramov ATƏT-in Minsk Qrupunun vasitəçilik etməsindən imtina etmədən hər şeyi yeni səhifədən başlamağı istəyir. Yeri gəlmişkən, ATƏT-in Minsk Qrupunun həmsədrləri (Rusiya, ABŞ və Fransa) gələn ay münaqişə bölgəsinə səfər etməyi planlaşdırırlar. Fikrimizcə, Bayramovun Fransa Xarici İşlər Naziri və ABŞ Dövlət Katibi ilə görüşməsi və danışıqları təşkil etmələri daha yaxşı olardı, əks halda Rusiya ATƏT-in digər həmsədrləri ilə münaqişənin həlli ilə bağlı ümumi mövqe tutaraq həmişə ön plandadır. Göründüyü kimi, Bakı indi İrəvanla hər hansı bir danışıqlara hazır deyil və bəlkə də bölgədən kənar manevrlər üçün aktiv səylər göstərəcəkdir. Ancaq bunun üçün Lavrovun dediyi kimi "vəziyyəti normallaşdırmaq, o cümlədən yalnız Qarabağla bitişik zonalarda deyil, həm də birbaşa Ermənistan-Azərbaycan dövlət sərhədində baş verən hər cür insidentlərin dayandırılması lazımdır." Bəs münaqişə tərəfləri arasındakı təmaslar olmadan bunlara necə nail olmaq olar və onları kim təşkil etməlidir?

Mənbə: regnum.ru