Sudan niyə xlor qoxusu gəlir? - Filtr, yoxsa antisanitariya problemi?

Vətəndaşlar deyir ki, kranlardan su yerinə xlor axır. İçməli suyu içmək mümkün deyil. Qaynadandan sonra belə xlor qoxusu çəkilmir ki, çəkilmir. 

Qış fəslinə doğru işıq, qaz, su problemləri yenidən gündəmə gəlməyə başlayır. İnsanlar deyir ki, yayda da sudan kəskin xlor iyi gəlirdi. Havalar isti olanda bir çarəsini tapmaq olur. Amma qış gəlir və yenə sudan kəskin xlor qoxusu gəlməyə başlayıb. Filtr qoyulsa da, bir nəticəsi olmur. 

Redaksiyamıza gələn müraciətlər əsasında qərara gəldik ki, bu məsələni araşdıraq. Görək, sudan gələn bu qəribə dad və qoxunun səbəbi nədir. Xlor, yoxsa keyfiyyətsiz filtrlər?

İlk olaraq elə “Azərsu” ASC-nin mətbuat xidmətinin rəhbəri Anar Cəbrayılı ilə əlaqə saxladıq. 

Mövzu ilə əlaqədar Oxu.Az-a açıqlama verən Anar Cəbrayıllı bildirdi ki, qurum tərəfindən hər gün əhaliyə verilən suyun tərkibi yoxlanılır:

“Biz emal etdiyimiz, eləcə də, mənbələrdən götürüb uzaq məsafələrə ötürülən suları xlorlayırıq. Burada qəti şəkildə insan amili rol oynamır, proses tamamilə avtomatlaşdırılmış xlorator qurğuları vasitəsilə həyata keçirilir.

Kür və Ceyranbatandan gələn göl və çay suyu olduğuna görə emalı və xlorlanması mütləqdir. Eləcə də, Oğuz-Qəbələ-Bakıdan, Şollardan uzaq məsafədən, Quba, Mingəçevir, Xanbulan təmizləyici qurğularından keçən sular, anbarlarda yığılan sular təhlükəsizliyin qorunması məqsədilə xlorlandıqdan sonra əhaliyə verilir. 

Bildirdiyim kimi, burada xüsusi normalar var ki, hazırda qüvvədə olan standartlara əsasən, 1 litr suda 0,5 milliqramdan artıq xlor qalığı olmamalıdır. Suyun tərkibində olan maddədlərin hər biri normasında olmalıdır. Dünyada içməli suyun təhlükəsizliyinin təmin olunmasında ən əlverişli üsullardan biri məhz xlorlamadır. Ona görə də sudan xlor iyi gəlməsi normal haldır.  

“Azərsu” ASC bu məsələni çox ciddi nəzarətdə saxlayır. Mən şəxsən krandan su içirəm. Ona görə ki, suyun tərkibi hər gün həm bizim mütəxəssislərimiz tərəfindən, həm də Səhiyyə Nazirliyinin Respublika Gigiyena və Epidemiologiya Mərkəzi tərəfindən yoxlanılır. Suda xlor qalığı mütəmadi yoxlanılır və normadan, qoyulan standartlardan artıq göstəricilərə rast gəlinmir. Su xlorla təmizlənirsə, əlbəttə ki, sudan bir qədər xlor qoxusu gəlməlidir. Amma bu insanları narahat edəcək dərəcədə ola bilməz”.

Anar Cəbrayıllı onu da əlavə etdi ki, bu gün əhalinin bir qismi filtrlərdən istifadə etsə də, onun təmizliyinə və istifadə qaydalarına düzgün riayət etmədiyi hallarda da sudan müəyyən dad və qoxuların gəlməsi mümkündür: 

“Əlbəttə, bu filtrlərin müəyyən müddətdən bir dəyişdirilməsi vacibdir. Bunu filtr satışı ilə məşğul olan şirkətlər daha yaxşı bilməli və müştəriləri bu barədə məlumatlandırmalıdırlar. Təbii ki, filtrlər vaxtında dəyişdirilməzsə, təmizliyinə düzgün riayət edilməzsə, bu, suyun tərkibinin dəyişməsinə səbəb olacaq. 

Paytaxt əhalisinin az bir hissəsi, deyərdim 5  faizindən də azı filtrdən istifadə edir. Böyük əksəriyyət filtrdən istifadə etmir, onlardan biri də mən özüməm. “Azərsu” ASC olaraq bir daha bəyan edirik ki, istər Bakıda, istər Sumqayıtda, istərsə də bölglərdə əhaliyə verilən suyun keyfiyyətində heç bir problem yoxdur və əhalini təhlükəsiz içməli su ilə təmin edirik”.

Filtrlərin keyfiyyəti yerindədirmi? 

Azad İstehlakçılar Birliyinin (AİB) sədri Eyyub Hüseynov isə Oxu.az-a açıqlamasında suyun tərkibindəki dəyişikliyə səbəb olaraq filtrlərin keyfiyyətsizliyini göstərir:

“Azərbaycanda suyun təmizlənməsi üçün xlorlanma üsulundan geniş istifadə edilir. Bəli, bizə də bu istiqamətdə bir sıra şikayətlər daxil olur. Xüsusilə bu problemdən şikayət edənlər yeni tikililərdə yaşayan sakinlər, eləcə də, su təmizləyici filtrlərdən istifadə edən vətəndaşlar müraciət edir. Bunun səbəbi isə çox sadədir. Çünki həmin binaların özünəməxsus xüsusi su anbarları olur. Bəzən iki bina üçün bir anbar müəyyənləşdirilir, bəzən də hər tikilinin özünə aid ayrı su anbarları olur.

Bu anbarlarda çox ciddi antisanitariya hökm sürür. Bu anbarlar “Azərsu” ASC-yə tabe deyil. Bu istiqamətdə gələn şikayətlərin mümkünlüyü nəzərə alına bilər. Lakin ümumilikdə ölkə üzrə əhaliyə verilən içməli suyun təmizlənməsində xlor istifadəsi xoş olmasa da, insanların sağlamlığı və təhlükəsizliyi baxımından önəmlidir. Bunun da özünün standartları var. Bu gün Azərbaycanda suyun təmizlənməsində istifadə edilən filtr bazarlarında özbaşınalıq var. 

Yalançı ekspertizalar həyata keçirilir və qurğuların keyfiyyət səviyyəsi heç bir standartlara cavab vermir. Mən hətta Məkkədən dünyanın ən təmiz suyu hesab edilən “Zəm-zəm” suyunu, Nyu-Yorkdan nümunə olaraq su gətirmişəm ki, ekspertizaya verəcəm. Əminəm ki, nəticələrdə ölkə ərazisində verilən suyun tərkibindən fərqli heç nə göstərilməyəcək. 

Bunu etməkdə məqsədim odur ki. ölkədə filtr satışı ilə məşğul olan şirkətlərin apardığı ekspertizanın heç bir əsası yoxdur. Çox istərdim ki, “Azərsu” ASC filtr bazarındakı saxtakarlığa mdaxilə etsin və bu özbaşınalıq aradan qaldırılsın”.

Respublika Gigiyena və Epidemiologiya Mərkəzinin şöbə müdiri Ziyəddin Kazımov da vətəndaşlara verilən içməli suyun tərkibinin istifadəyə yararlı olduğunu bildirir:

“Biz mütəmadi şəkildə içməli suyun tərkibini laboratoriya şəraitində incələyirik. Suyun həm bakterioloji, həm də sanitar-kimyəvi göstəriciləri qoyulan standartlara cavab verir. “Azərsu” ASC-nin və bizim qurumun hər birinin özünün laboratoriyası var. Burada analiz nümunələrinin nəticələri bir-biri ilə qarşılaşdırılır. İl ərzində apardığımız yoxlamaların heç birində suyun tərkibində standartlardan kənar, qeyri-qənaətbəxş cavab yoxdur”.