Aralıq dənizində 150 metr dərinlikdə qədim gəmilərin qəbiristanlığı tapıldı

Bu yaxınlarda, Kipr yaxınlığında, Aralıq dənizində, Britaniya ekspedisiyası Enigma Recoveries-in sualtı arxeoloqları sözün əsl mənasında  sensasiyalı bir tapıntı,  qədim gəmilərin qəbiristanlığını aşkarlayıblar.

Dəniz dibinin kiçik bir hissəsində, eramızdan əvvəl III əsrdən eramızın 19-cu əsrinə qədər xəzinələrin və artefaktların böyük miqdarıyla 12 qədim gəmi aşkarlanıb.

Qəza zamanı bir çox kəşf edilmiş gəminin anbarlarında  yalnız qızıl sikkələr və zinət əşyaları deyil,  həm də müxtəlif bardaqlar, qəhvədanlar, boşqablar və başqa məmulatlar şəklində qiymətsiz çini qablar olub.

Qeyd edək ki, axtarışlar dünən və ya bir il əvvəl başlamayıb. İlk axtarış ekspedisiyaları hələ ötən  əsrin 50-ci illərindən işə başlayıb və yalnız indi dərin dəniz nəqliyyat vasitələrini skan etmək üçün qabaqcıl texnologiyalara və dərin su aparatlarına  sahib arxeoloqlar məqsədə çata biliblər. Onların köməyi ilə artıq əsrin tapıntısı adlandırılan çoxdan gözlənilən bir kəşfi həyata keçirə bildilər. xı aşkar edilmiş artefaktların dəyərini heç bir mütəxəssis qiymətləndirməyə öhdəsinə götürmür.

Mütəxəssislərin aydınlaşdırıblar ki, aşkar edilən antik gəmilər romalılara, yunanlara və osmanlılara məxsus olub. Gəmilərin batdığı yer məşhur İpək Yolunun keçdiyi ərazi idi. 17-ci əsrdə Osmanlı İmperiyasının 43 metrlik bir ticarət gəmisi də daxil olmaqla demək olar ki, bütün aşkar edilmiş gəmilər, suyun tərkibində az miqdarda həll edilmiş oksigen olan 150 metrdən çox dərinlikdə istirahət edirlər. Buna görə bir çox artefaktlar və korpuslar, zaman kapsulası kimi yaxşı saxlanılıb. 

Tapıntının incisi isə söz yox ki, 1000 tondan çox yükgötürmə qabiliyyətinə malik Osmanlı ticarət gəmisi sayılır. Gəminin göyərtəsində yalnız vaxtı ilə taxılmış qızıl və zərgərlik sandıqları deyil, Ming sülaləsi dövrünə aid  ən erkən Çin forforları da vardır. Çin Çin farforundan başqa, Hindistandan gətirilən İtalyan küpləri, tütün boruları, mis qəhvədanlar və ədviyyat qabları da daxil olmaqla, müxtəlif mədəniyyətlərə və sivilizasiyalara  aid çox sayda əsər aşkarlanıb. 

Güman edilir ki, bu ticarət gəmisi 1631-ci ildə Misirdən İstanbula gedəndə batıb. Bu zaman on doqquz yaşlı Sultan IV Murad Osmanlı İmperiyasını idarə edirdi. Kəşf olunan gəmi Aralıq dənizinin sularında aşkar edilmiş qədim gəmilərin ən böyüyü idi.

İngilis ekspedisiyasının üzvü Ş.Kinqsleyin dediyi kimi, “Bütün geoloji cəmiyyət  üçün bu, son 30 ildə ən təəccüblü tapıntıdır. Təkcə tapdığımız Çin forforu,  tapmaq çox çətin olduğu üçün bir çox digər tapıntıları kölgədə qoyur. "

Aşkar edilmiş əsərlər və çini əşyaları hazırda kataloqa gətirilir və bərpa üçün kiprli mütəxəssislərə təhvil verilir və tezliklə nümayiş üçün muzeyə təqdim olunacaqdır.

Mənbə: zen.yandex.az