Artıq dişlər: insanda neçə artıq diş var?

Tibbə aid istənilən sorğu kitabında insanda 32 dişin olduğu yazılır. 

Onlardan səkkiziqabaq diş, dördü köpək dişi və 20 böyük və kiçik kök dişlərdir. Bu 25 yaş və daha böyük insan üçün norma hesab edilir. 

Stomotoloqlar bildirirlər ki, insanlarda yetkin daimi dişlər on altı yaşına qədər yaranır. Ancaq bu zaman onlarda yalnız 28 diş olur. Ağıl dişləri deyilən dörd digər diş iyirmi beş yaşına qədər formalaşır. Ancaq hamıda yox. Statistikaya görə, dünya əhalisinin 25 faizinin ümumiyyətlə ağıl dişləri yoxdur. Beləliklə, onlar 28 dişlə yaşayırlar.

Məntiqlə, natamam diş dəstinin sahibləri özlərini narahat hiss etməlidirlər. Ancaq belə olmur. Heç bir narahatlıq yaranmır. İyirminin yerinə on altı yerli diş qidanın çeynənməsinin öhdəsindən əla gəlir. Mütəxəssislər bildirirlər ki, bu qədər sayda diş genetik meyl, pəhriz vərdişləri və ya təkamül inkişafı ola bilər. Birinci səbəblə, hər şey az ya çox dərəcədə aydındır. Ancaq ikinci və üçüncü bir-biri ilə sıx bağlıdırlar.

Antropoloqlar uzaq əcdadlarımızda 44 diş olduğunu təsbit ediblər. Bu, zəruri idi, çünki insan çiy qidalsr yediyi üçün, xüsusən də ət olduqda dişləri tez-tez sınmalı olurdu. Ancaq təkamül nəticəsində ət və digər qidalar termik işləmlərdən keçməyə başlandıqda və yeməklər daha yumşaq olduqda, insanlarda dişlərin sayı azalmağa başladı və 32-yə çatdı. İndi 28 sayı da heç kəsi narahat etmir. Rusiyada yaşayan və fəaliyyət göstərən diş həkimi, cərrah, ortopedoloq Sultan Hacıyev izah edir ki, halların 80 faizində bol xam tərəvəz və meyvə yeyən insanların ağıl dişləri var. Bundan başqa, həkimin sözlərinə görə, dördüncü dörd molar (bu tip kök dişlərin tibbi adı), bir qayda olaraq, cənub bölgələrinin sakinlərində əmələ gəlir. Bu, bədəndə günəş tərəfindən səxavətlə təmin olunan D vitamininin çox olması səbəbindəndir.

Alimlər deyirlər ki, insanların qidası daha yumşaq olmağına görə insanın çənə səthi nazikləşməyə davam edəcəkdir. Təbiət faydasız elementlərə dözmür və təkamül prosesində onlardan qurtulur.

ABŞ-da bu məsələyə fərqli yanaşılır. Amerikalı diş həkimi Cerom Laurens deyir: təqribən iki yüz il əvvəl bir insanın orta ömür müddəti 45-50 yaşdan çox deyildi. Bu yaşadək insanların dişlərinin heç də hamısı tökülmürdü. Hazırda insan demək olar ki, iki dəfə çox yaşayır. Və 70 yaşına çatdıqda dişlərinin çoxunu itirir. İmplantlar hər kəsdə alınmır, alındıqda da, insan həmişə onlardan sərbəst istifadə edə bilmir. Sonuncu çıxan ağıl dişləri süni çənənin əsaslarının yapışdığı lövbərlərə çevrilir.

Bir sıra ölkələr üçün bu daha aktualdır, çünki hər təqaüdçü implant düzəltdirmək imkanına malik olmur.

Stomotoloqlar son dövrlər dəb halını alan yeni cərəyan haqqında da danışırlar. Belə ki, ağıl dişlərinin çıxmasından yaranan ən kiçik bir narahatlıqda insanlar onlardan qurtulmağa çalışırlar. Diş normal olaraq böyüyərsə, narahatlığı gözləmək lazımdır və heç bir halda onu çıxarmaq düz deyil. Qocalıqda, bu dişlər çox kömək edə bilər, diş həkimləri əminliklə deyirlər.

Ancaq ağıl dişinin yanlış böyüdüyü, əvvəlcə əyri olduğu, üzə çıxması ilə çənəyə basdığı, nəticədə deformasiyaya uğramağa başlaması halında təcili olaraq aradan qaldırılmalıdır. Eyni şeyi narahatlıq yaratmasa belə, əyri çıxan kök dişləri ilə də edilməlidir.

Mənbə: umnaja.ru