Biofizikdən ümidverici fikir: koronavirus epidemiyası yavaşlayır, bəşəriyyət sağ qalacaq

Stanford Universitetinin struktur biologiyası müəllimi vaxtının çoxunu Təl-Əvivdə keçirən Amerika-İngilis-İsrail biofiziki, Nobel mükafatçısı Maykl Levittin adı Çində Covid-19 koronavirus epidemiyasının zirvəsi dövründə ictimaiyyətə sakit olmağı təklif etməsinə görə gözlənilmədən simvola çevrilib.

Levitt nə müalicə, nə də dərman tapdı, sadəcə onda ən yaxşı alınan bir şeyi etdi: rəqəmlərin təhlilini apardı. Tutqun proqnozlara baxmayaraq, statistika əsasında virusun yayılmasının dayandırılacağı qənaətinə gəldi. Levittin Çindəki dostlarına göndərdiyi təsəlliverici mesajlar çin dilinə tərcümə edilərək, insandan insana ötürüldü və onu Asiya ölkəsində reportajlar üçün populyar bir obyekt halına gətirdi.

Onun proqnozları özünü doğrultdu : fevralın 7-dən etibarən hər gün qeydə alınan yeni halların sayı azalmağa başladı. Bir həftə sonra ölüm nisbəti də düşməyə başladı. Epidemiologiya sahəsində mütəxəssis olmaya bilər, amma Levitt hesablamaları və statistikanı başa düşür, bu həftənin əvvəlində "Calcalist"-ə telefonla verdiyi müsahibədə deyib. Əvvəlcə müsahibənin hazırda Levittin yaşadığı Tel-Əvivdəki dəbli Sarona kompleksində keçirilməsi planlaşdırılırdı. Ancaq onun soyiqdəyməyə tutulması - "koronavirus deyil" deyə o bu barədə zarafat da edib- müsahibə telefonla aparılıb. Pandemiyanın keçəcəyinə inandığına baxmayaraq, Levitt, hazırda görülən bütün təhlükəsizlik tədbirlərini dəstəklədiyini və onlara əməl edilməsinin vacibliyini vurğulayır.

Qeyd edək ki, Levitt 2013-cü ildə kimya sahəsində Nobel mükafatını "mürəkkəb kimyəvi sistemlər üçün çoxölçülü modellər hazırladığına" görə alıb. Heç bir şəkildə nu xəstəliyin sonunu əvvəlcədən xəbər verən bir peyğəmbər olmayacaqdı; təsadüfən baş verdi, deyən həyat yoldaşı Şoşan Broş, Çin sənət tədqiqatçısı və yerli fotoqrafların kuratorudur. Bu o deməkdir ki, cütlük vaxtlarını ABŞ, İsrail və Çin arasında bölüşdürür. Pandemiya başlayanda Broş Çindəki dostlarına dəstək olmaq üçün məktub yazdı. "Bizı yazdıqları cavabda vəziyyətlərinin nə qədər çətin olduğunu izah edirdilər və istənilən nəticəyə gəlmək ümidi ilə rəqəmlərə daha yaxından baxmağa qərar verdim" deyə Levitt izah edir. “Hubeydə virusa yoluxma səviyyəsi hər gün 30% artdı - bu qorxulu statistikadır. Mən qripə qarşı mütəxəssis deyiləm, amma rəqəmləri təhlil edə bilərəm və bu, eksponent artımdır. " Onun sözlərinə görə, belə bir templə 90 gün ərzində bütün dünya virusa yoluxmalı idi. Lakin sonra tendensiya dəyişdi.

Fevralın 1-də Levitt məlumatları təhlil etməyə başlayanda, Hubeydə hər gün 1800 yeni hadisə baş verdiyini və altı gün ərzində bu sayın 4700-ə çatdığını söylədi. "Sonra, 7 fevralda yeni infeksiyaların sayı xətti olaraq azalmağa başladı və bu azalma davam etdi. Bir həftə sonra, ölüm halları ilə bağlı da eyni hadisə baş verdi. Statistik əyridə bu kəskin dəyişiklik orta nöqtəni qeyd etdi və pandemiyanın nə vaxt bitəcəyini daha yaxşı proqnozlaşdırmağa imkan verdi. Buna əsaslanaraq, bütün Çində vəziyyətin iki həftə ərzində yaxşılaşacağı qənaətinə gəldim. Həqiqətən indi yeni infeksiyalar çox azdır. ” Levitt vəziyyəti bank faizi ilə müqayisə etdi - əgər ilk gündə bir adam əmanətləri üzrə 30% faiz alırsa, ertəsi gün - 29% və s. "Başa düşürsən ki, sonda çox pul qazanmayacaqsan."

Dostlarının tərcümə etdiyi mesajlar sürətlə Çinə yayıldı və onun adından verilən məlumatların həqiqətən özü tərəfindən yazıldığına əmin olmaq istəyən insanlar Levittlə əlaqə qurmağa başladılar. "Bununla başa düşdüm ki, davam etməliyəm" , sadəcə, bəli, mən demişəm söyləyərək davam etməyə də bilərdim." Hər gün Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) kimi müxtəlif təşkilatlar yeni sayları bildirirlər. Levitt çinli dostlarına mütəmadi olaraq hesabatlar göndərməyə başladı. Onun sözlərinə görə, yoluxma və ölüm hallarının sayının azalması səbəbindən virusun Çindən mart ayının sonuna kimi yox olacağı ehtimal olunur. Başlanğıcda, Levitt-in dediyinə görə, Çində koronavirus olan hər xəstə gündə orta hesabla 2,2 nəfərə yoluxur - bu, yalnız fəlakətə səbəb ola biləcək bir eksponensial artımdır. "Ancaq sonra böyümə sürəti düşməyə başladı və yeni gündəlik infeksiyaların sayı indi sıfıra yaxındır." O, bunu yenidən faiz dərəcələri ilə müqayisə etdi: “Faiz dərəcəsi düşməyə davam etsə də, yenə də qazanırsınız. Sərmayə etdiyiniz məbləğ azalmır, əksinə daha yavaş böyüyür. Xəstəliklərə gəldikdə, insanlar üçün çox qorxulu olur, çünki hər gün daim yeni hallar barədə eşidirlər. Ancaq infeksiyanın yavaşlaması, pandemiyanın sona yaxınlaşdığı anlamına gəlir. ”

Levittin sözlərinə görə, bunun bir neçə səbəbi var. "Eksponensial böyümə modellərində hər gün yeni insanların yoluxa biləcəyini düşünürsən, çünki yeni insanlarla görüşməyə davam edirsən. Ancaq öz dostlarınız dairəsini nəzərə alaraq, hər gün eyni insanlarla görüşürsünüz. İctimai nəqliyyatda yeni insanlarla tanış ola bilərsiniz, lakin bir müddət sonra avtobusda da sərnişinlərin əksəriyyəti ya yoluxacaq, ya da cavabsız qalacaq. " İnfeksiya nisbətinin yavaşlamasının başqa bir səbəbi fiziki məsafənin tövsiyələri ilə əlaqədardır. "İndi küçədə rastlaşdığınız hər bir insanı qucaqlamırsınız və bizim kimi soyuqqanlı insanlarla üz-üzə görüşməkdən çəkinirsiniz" deyib Levitt. “Bu qaydaya nə qədər çox əməl etsəniz, bir o qədər infeksiyaya nəzarət edə bilərsiniz. Beləliklə, bu şəraitdə virus daşıyıcısı hər üç gündə yalnız 1,5 nəfərə yoluxacaq və infeksiya sürəti azalmağa davam edəcək. "

Levittin sözlərinə görə, karantin vacibdir, amma digər amillər də var. “Biz bilirik ki, Çində demək olar ki, tam karantin var idi, insanlar yalnız vacib alış-veriş etmək üçün evlərini tərk edirdilər və digər insanlarla təmasdan qaçırdılar. Hubey əyalətində ən çox infeksiyanın olduğu Uhanda hər kəsin yoluxma şansı var idi, ancaq cəmi 3% -i yoluxdu "deyib "Hətta Diamond Princess-də (virusa yoluxmuş kruiz gəmisi) də infeksiya nisbəti 20% -dən çox deyildi." Bu statistikaya əsasən Levitt, bir çox insanın virusa qarşı sadəcə təbii immunitetə ​​sahib olduğunu söyləyib.

Levitt, İtaliyadakı hadisələrin artmasından narahat olduğunu vurğuladı, ancaq bunun Çin, Fransa və ya İspaniyaya nisbətən İtaliya əhalisi arasında yaşlı insanların daha yüksək faizinin nəticəsi olduğunu təxmin edir. Bundan əlavə, İtaliya mədəniyyəti çox açıqdır və italyanlar çox hadisəli bir ictimai həyat sürürlər. Bu səbəblərə görə insanları təcrid etmək, xəstə və sağlam insanlar arasında təmasın qarşısını almaq vacibdir. " Levittin sözlərinə görə, Çin böyük bir iş gördü və virusa tam nəzarət edə bildi. "Hazırda ən çox narahatam ki, ABŞ hazırlığa görə vaxt qazanmaq üçün mümkün qədər çox insanı təcrid etməlidir. Əks təqdirdə, bu, 20 min yoluxmuş insanın eyni vaxtda ən yaxın xəstəxanalara müraciət etməsi və səhiyyə sisteminin çökməsi ilə nəticələnə bilər. "

Levittin sözlərinə görə, hal-hazırda İsraildə xəstəlik hadısələrinin qiymətləndirmələrini aparmaq üçün lazım olan say yoxdur, bu da Səhiyyə Nazirliyinim pandemiya ilə düzgün, pozitiv şəkildə məşğul olduğuna dəlalət edir. "Qoruyucu tədbirlər nə qədər sərt olarsa, lazımi müalicəyə hazırlaşmaq və peyvənd hazırlamaq üçün bir o qədər artıq vaxt yaranar". Levitt qlobal proqnozlar verməkdən çəkinir. Çində, yeni infeksiyaların sayının tezliklə sıfıra çatacağını, Cənubi Koreyanın artıq orta nöqtəni aşdığını və artıq orada da epidemiyanın sonuna az qaldığını söyləyib. Dünyanın qalan hissəsinə gəlincə, demək hələ çətindir, o, bildirib. “Bu, bütün xəstələrin yalnız əvvəlcədən yoluxmuş şəxslərlə görüşəcəyi zaman başa çatacaqdır. Məqsəd odur ki, səyahət gəmisində baş verən vəziyyətə çatılmasın. "

Levittin sözlərinə görə, Diamond Princess ən pis davranış ssenarisi idi. “Gəmini ölkə ilə müqayisə etsəniz, deyirik ki, 250.000 nəfər bir kvadrat kilometrə dəhşətli dərəcədə sıxdır. Bu, Honq Konqdakı izdihamdan dörd dəfə çoxdur. Sanki bütün İsrail əhalisi 30 kvadrat kilometrə sıxılmışdı. " Bundan əlavə, o, gəminin mərkəzi kondisioner və istilik sisteminə, ümumi yemək otağına sahib olduğunu da nəzərə alır. "Bunlar virus üçün olduqca rahat şərtlərdir və bu durumda 20% -ə qədər adam yoluxmuşdu. Az rəüəç deyil, şeydir, amma adi qriplə yoluxma səviyyəsinə çox oxşardır. "

Alimin sözlərinə görə, koronavirusdan ölən insanların əksəriyyəti 70 yaşındadır. "Qripin əsasən yaşlı insanları öldürməsi məlum bir həqiqətdir. Qripdən ölənlərin dörddə üçü 65 yaşdan yuxarı insanlarda olur." Sadəcə olaraq: “Amerika Birləşmiş Ştatlarında 2017-ci ildə olduğu kimi, qripin də şiddətləndiyi illər var, belə vaxtlarda ölüm halları həmişəkindən üç dəfə çox olur. Ancaq biz onda da panikaya düşmədik. Budur mesajım: koronavirusu şiddətli bir qrip kimi düşünməlisən. Normal qripdən dörd-səkkiz qat güclüdür və buna baxmayaraq insanların əksəriyyəti sağ qalacaq və insanlıq yaşayacaq.

Mənbə: kontinentusa.com