Demensiyanın inkişafına təsir edən 10 əsas amil müəyyən edilib

Genişmiqyaslı araşdırmalar,  Alzheimer xəstəliyi üçün risk faktorlarının siyahısını tərtib etmək üçün çoxsaylı təcrübi məlumatları təhlil edib.  İlk onluğa daxil olan əlamətlər həm təhlükəli, həm də alimlər üçün gözlənilməz olub.  Bundan əlavə, tədqiqatçılar yaşlı demansın qarşısını almağın vacibliyini və əlverişliliyini vurğulayıblar.

 Alzheimer xəstəliyi hallarının böyük əksəriyyəti genetik meyl, həyat tərzi və yaş amilinin kompleks birləşməsindən yaranır.  Bu amillərin  qarşılıqlı təsirini anlamaq,  xəstəliyin qarşısının alınmasının  açarıdır.  Ens.az xəbər verir ki, beynəlxalq alimlər qrupu bu mövzuda ən böyük meta tədqiqatını aparıb.

 Ümumilikdə müəlliflər 243 məqalə və 153 təcrübəni təhlil etmiş, 104 dəyişdirilə bilən amilləri müəyyənləşdirmiş, bunlardan 10-u  ən təkzibedilməz dəlillərlə dəstəklənmişdir.  Bunlara daxildir:

 gənclikdə təhsilin aşağı səviyyəsi;

 yetkinlik dövründə aşağı idrak fəaliyyəti;

 yetkinlik dövründə yüksək bədən kütləsi indeksi;

 Hiperhomosisteinemiya;

 depressiya;

 stress;

 diabet;

 başın travması;

 yetkinlik dövründə hipertansiyon;

 ortostatik hipotenziya.

 Onlardan bəziləri - yüksək bədən kütləsi indeksi, diabet, stress - çoxdan  risk faktorları kimi tanınmışdır.  Təhsil səviyyəsinin aşağı olması da  yaşlılıqda demansiya əlaqələndirilmişdir, lakin təhsilin  Alzheimer xəstəliyinin qarşısını almağa kömək etməsi və ya sadəcə idrak funksiyanı artırdığı hələ tam məlum  deyil.  Bu siyahıdakı digər amillər alimləri təəccübləndirdi: məsələn baş travmaları və ya çox siqaret çəkən və tez-tez qəhvə içənlərdə toplanan amin turşusu homosisteininin yüksək olması .

Tədqiqatçılar vurğulayır ki, bir çox  insan  öz həyat tərzini dəyişdirərək demansiya riskini azalda biləcəyindən xəbərsizdir.

 "Yetkin yaşda beyinin sağlamlığını qorumağın ən yaxşı yolu, fiziki və zehni cəhətdən aktiv qalmaq, faydalı və balanslı yemək yemək, siqaret çəkməmək, tövsiyə edilən miqdardan artıq içki içməmək və çəki, xolesterol və qan təzyiqinə nəzarət etməkdir" deyə Britaniyadakı Alzheimer Araşdırma fondundan olan  Roza Sanço bildirib.

 ABŞ alimləri bu yaxınlarda beyində dörd zülalın təhlükəli bir şəkildə yığılması ilə xarakterizə olunan demansiyanın yeni bir formasını təsvir ediblər.  Tədqiqatçılar Alzheimer diaqnozu qoyulan xəstələrin bir çoxunun əslində başqa, daha mürəkkəb  neyrodegenerativ xəstəlikdən əziyyət çəkdiyini iddia edirlər.

Mənbə: hightech.plus