Hüseyn Cavid - Ana (III hissə)

Orxan 

Artıq anladıq, çəkil, dəf ol, İzzət! 

İsmət 

Ah, xain oğlu xain!.. 

İzzət 

Pəki. 

(Çəkilir.) 

Orxan 

İsmət! 
O məcnundur, ondan bir şey umulmaz, 
Saçmadır hər sözü, əsla tutulmaz. 

İsmət 

(İstehza ilə) 

Əvət, doğru... yoxsa səni bulmazdı, 
Səninlə sirdaş, arxadaş olmazdı. 

Orxan 

Hər nə söylərsən söylə, xoşdur məncə, 
Bəllidir ki, olmaz tikansız qönçə. 
Hər nazına mən eylərəm təhəmmül, 
Ancaq ayrılığa tab etmə müşkül... 
Məndə artıq can qalmamış.... mərhəmət, 
Mərhəmət qıl, insafsız olma, İsmət! 
Ya gəl canımı al, ya ver tazə can. 
İştə sən, iştə xəncər, iştə Orxan! 

(Xəncərini çəkib İsmətə uzadır.) 

İsmət 

(Alaraq istehza ilə) 

Afərin, afərin bu zərb-dəstə! 
Heç rast gəlmədim böylə zərb-şəstə! 
Çocuqluqdan bəri bu məmləkətdə 
Vardım bu sinnə, amma sən fitrətdə, 
Sən xislətdə bir qəhrəman görmədim, 
Sən təbiətdə bir insan görmədim. 
Bu haqsızlıq, bu acizlik, miskinlik 
Bir mərd üçün çəkilməz dərdi-mühlik!.. 
Yazıq Orxan! Billah yazıqlar olsun, 
Sən bir igidsən, sənə çox ar olsun! 

(Əlindəki xəncəri bir tərəfə atıb gedərək) 

Əvət, çox ar olsun!.. 

Orxan 

Getmə, dur İsmət! 

İsmət 

Həzyan eşitməyə yox məndə qüdrət. 


Orxan 

Dur dedim, dur! 

İsmət 

Artıq çəkil get, yetər! 

Orxan 

Billah məhv olarsan... 

İsmət 

(Xəncəri göstərərək) 

Al, iştə xəncər! 

(Uzaqlaşır) 

İzzət 

(Çıxıb yola baxaraq) 

Orxan! Gələn var, aman, çəkil, durma! 

Orxan 

Ah, zalım... 

İzzət 

Gəl canım, özünü yorma. 

Orxan 

(Azacıq çəkilərək) 
İsmət, İsmət! Getdim, unutma lakin... 

İsmət 

Get hər nə istərsən yap, alçaq, miskin! 

(Etinasızca evə girər) 

Orxan 

Ah, mənmi? 

İzzət 

Sus, canım, sus! 

Orxan 

İsmət! 

İzzət 

Orxan! 
Gəl, haydı... 

Orxan 

Uff... Sevimli, parlaq ilan! 


(Hər ikisi şaşırmış bir halda tez ağaclığa çəkilib saxlanırlar.) 

İsmət 

(Bir az sonra təkrar dişarı çıxar, ətrafına baxaraq) 

Getmiş, artıq əsər yox qəhrəmandan, 
Mütləq məni eyləyirmiş imtahan! 
Fəqət bilməz ki, İsmət Qanpoladsız 
Məhv olur da dönüklük etməz hərgiz. 
Ah, bu xəncər nə? Vay, zavallı Orxan! 
Şübhə yox, unutmuş şaşırdığından. 

(Xəncəri yerdən alaraq) 

Gerçəkdən çox gözəl, çox süslü xəncər, 
Bir parçacıq polad, lakin bir əjdər... 
Bir vuruşda məhv eləyir bir insan. 

(Birdən-birə Səlimi görüb xəncəri gizləyərək) 

Ah, Səlim! 

Səlim 

İsmət! Söylə Qanpoladdan 
Nə xoş xəbər var? Nə yazmış, nə etmiş? 

İsmət 

Bilməm... 

Səlim 

Səlma nerdə? 

İsmət 

Qonşuya getmiş. 

Səlim 

Niyə? 

İsmət 

Məktubdan bir xəbər bilməyə. 

Səlim 

Fəqət bir təlaş var sənin üzündə. 

İsmət 

Nasıl, təlaş? 

Səlim 

İştə sən! İştə çöhrən! 
Səndə bir iş var, gizləyirsən məndən. 

İsmət 

İnan ki, yox burda heç bir gizli iş. 

Səlim 

Pəki, səbəb nə öylə rəngin qaçmış? 

İsmət 

Keçən gecə bir xeyli fikrə daldım, 
Düşündüm, düşündüm uyqusuz qaldım. 
Odur ki, məndə qalmamış bət-bəniz... 

Səlim 

Xayır, bu uydurma bir sözdür yalnız. 

İsmət 

Ah, neyləyim, qardaşım! Qanpoladsız 
Günüm bir il keçir... Bir nişanlı qız 
Nerdə görülmüş böylə qayğı çəksin, 
Bir il başdan-başa göz yola tiksin. 
Allah üçün, söylə, haqsızmıyam? 

Səlim 

(İsmətin qolundan tutub çəkərək) 

Gəl! 
Çocuq olma... 

İsmət 

Sən get! 

(Xəncər düşür) 

Ah! 

Səlim 

İştə əngəl?! 

(Xəncəri yerdən alaraq) 

İsmət, İsmət! Bu xəncər nə yanında? 
Bu əjdər nə, saxlamışsan qoynunda? 

İsmət 

İmdi burdan keçərkən yerdə buldum, 
Maraq etdim, kimindir deyə aldım. 

Səlim 

Mən səni bir doğru qız zənn edərdim, 
Səndə ki, aldatmaq da varmış?! 

İsmət 

Səlim! 
İnan, heç bir sözümdə yoxdur xilaf, 
Mən yalan bilməm. 

(IV hissə)