Hüseyn Cavid - Ana (V hissə)

Səlim 

Çox gözəl, bildim, o bizim əhbabdır. 
Sonra? 

İsmət 

Gördüm yavaş-yavaş yaxlaşır. 

Səlim 

Əvət, sonra? 

İsmət 

Məktubdan, Qanpoladdan 
Əhval sordu; cavab verdim... bir zaman 
Qüvvətindən, varından çox söylədi; 
Sonra birdən elani-eşq eylədi, 
Gəl qaçalım - dedi - başqa bir yana... 

Səlim

Pəki, cavab vermədinmi sən ona? 

İsmət

Əmin ol, çox gözəl cavablar verdim; 
Dəf ol! - dedim, gözlərinə tüpürdüm. 

Səlim 

Nihayət? 

İsmət 

Pək çox yalvarıb yaxardı, 
Xəncərini tez qınından çıxardı. 
Verdi mənə, öldür! - dedi - Orxanı, 
Öldür! İşgəncədən qurtulsun canı. 

Səlim 

Öyləmi? Öyləmi? Ah, rəzil, xain! 
Pəki, nə yapdın sən? 

İsmət 

Dedim: get, misgin! 
Çəkil get! - dedim, ədəbsiz, həyasız! 
Sonra çəkildim evə etinasız. 

Səlim 

Afərin dostumuz, afərin Orxan! 
Sonra?! 

İsmət 

Evdə gecikdim az bir zaman; 
Çıxdım, bir də baxdım, ondan yox xəbər. 
Ancaq qalan yadigar bir bu xəncər!.. 

Səlim 

Heç zərər yox, fəqirlər aciz deyil, 
Sən bəklə Səlmanı, ondan xəbər bil, 
Sonra evmizə get, burda gecikmə! 
Həm də söz açma bu işdən heç kimə! 

İsmət 

İnsan özünü heç eylərmi rüsva? 

Səlim

Haydı, get evdə bəklə, burda durma! 

İsmət 

Pəki, itaət borcumdur, qardaşım! 

(Evə doğru gedərək öz-özünə) 

Ah, nələr çəkəcək ağrımaz başım. 

(İçəri girər.) 

Səlim 

(Öz-özünə hiddətlə) 

Orxan istər xan olsun, istər sultan, 
Haqsızlıq əfv olunmaz heç bir zaman. 
İmdi yalnız bulub gizli bir yerdə, 
Anladaram həddini bir xəncərdə. 

(Orxanın xəncərinə diqqətlə baxaraq) 

Gerçəkdən çox kəskin silahdır, yenə 
Ən nihayət qismət olsun kəndinə. 
Bir də, dosta əyri baxan azğınlar, 
Eşitsinlər də qoy ibrət alsınlar. 


(Xəncəri qoltuğunda gizlər. Ətrafına baxaraq uzaqlaşar. Sonra Orxan və İzzət ağaclıqdan çıxarlar.) 

Orxan 

(Qəhqəhə və istehza ilə) 

Od-alov saçıyor qəhrəman Səlim, 
Eyvah, demək son nəfəsimdir mənim! 

(Səlimin getdiyi tərəfə baxaraq) 

Get, baxalım, get ara, bul Orxanı! 
Get, bul sənə dost görünən düşmanı! 
Məhv et, parçala! Anlasın həddini, 
Bundan sonra kiçik saymasın səni. 

İzzət 

Düşmən hər nə qədər aciz olsa da, 
Məğrur olub kiçik sanma, xanzada! 

Orxan 

Sözün doğru, çox doğru... lakin, İzzət! 
Kim igidsə söz onundur nihayət. 
Heç tələsmə, burda dur, imdi bir də 
İtmam-höccət eylərəm İsmətə; 
Təklifimi xoş görürsə nə əla! 
Rədd edərsə, inan, yaşatmam əsla! 

İzzət 

(Şaşqın bir halda göstərərək) 

Ah, bu gələn kim? 

Orxan 

(Usanmış bir halda) 

Allahın bəlası!.. 

İzzət 

Səhih kimdir? 

Orxan 

Qanpoladın anası... 

(Hər ikisi təkrar ağaclığa çəkilir. Bu sırada İsmət dişarı çıxıb baxınır.) 

Səlma 

(Gələrək, sevinc ilə) 

İsmət! Qızım, müjdəmi ver, müjdəmi! 
Bundan sonra, gül, sevin, tərk et qəmi! 
Şükür, çox şükür, sap-sağlam, könlü şad! 
Bu gün, yarın gəlmək üzrə Qanpolad. 
smət 

(Özü) 

Allaha şükür!.. 

(Aşkar) 

Gəlmək üzrəmi? 

Səlma 

Hay-hay! 
Yazdığından bəs bəllidir ki, bir ay, 
Tamam bir ay tədarük etməkdədir; 
Çox ehtimal var ki, bu axşam gəlir. 

İsmət 

(Heyrətlə) 

Nasıl? 

Səlma 

Əvət, ya bu axşam, ya sabah, 
Qovuşdurur sizi o qadir allah. 

(İsməti süzərək) 

Həm də yazmış ki, söylərsən İsmətə, 
Toy başlanmalıdır gəldiyim həftə! 

(İsmət utanıb başını aşağı dikər) 

Gəl, utanma, hifz etsin sizi tanrım, 
Gəl, öpəyim səni, gəl, quzum, yavrum! 

(İsməti qucaqlayıb öpərək) 

Gül rəngin afət görməsin, solmasın! 
İsmət! Heç bir günüm sənsiz olmasın! 
Gəl evə, almasım! 

İsmət 

Rüxsət versəniz 
İmdi gedib evmizə söylərəm tez, 
Yenə tez gələrəm; çünki anamgil, 
Həp müntəzirdir, kimsə rahət deyil. 


Səlma 

Yaxşı, quzum! Get söylə, anlat bütün; 
Qoy sevinsinlər, fəqət sən çapuq dön! 
Çünki evdə bir az hazırlıq görək. 

İsmət 

(Gedərək) 

Çox gecikməm... 

Səlma 

Haydı get, parlaq çiçək! 

İsmət 

(Uzaqlaşaraq öz-özünə) 

Ah, fəqət intiqam dilərsə Orxan, 
İsmət xoşbəxt ikən olur bağrı qan. 

(Göyə doğru) 

Ey bizi yoxdan yaradan bir allah! 
Rəhm eylə, səndən başqa yox bir pənah. 

(VI hissə)