Koronavirusa görə müxtəlif ölkələrdə iqtisadiyyatı dəstəkləmək üçün hansı tədbirlər görülür?

Avropa Birliyi 37 milyard avro ayrılmasına razılıq verib , ABŞ prezidenti Donald Tramp qurbanlara 100 milyard dollar məbləğində maddi yardımın göstərilməsi haqqında qanun imzalayıb.

Ens.az saytı bildirir ki, yeni növ koronavirusun yayılması ilə əlaqədar olaraq, bir çox ölkələr əhalini dəstəkləmək və iqtisadiyyatı sabitləşdirmək üçün təcili tədbirlər görür. Bu yazı da müxtəlif ölkələr üzrə həyata keçirilməsi nəzərdə tutulan yardım proqramları haqqındadır.

Avropa

Avropa Birliyi. Martın 18-də Avropa İttifaqı Şurası blokun iqtisadiyyatını koronavirusun təsirindən qorumaq üçün tədbirlər çərçivəsində 37 milyard avro ayrılması barədə razılığa gəldi (qərar Avropa Parlamenti tərəfindən martın 26-da təsdiqlənməlidir). Ən aşağıdan, pandemiya səbəbiylə böyük itki verəcək müəssisə və şirkətlər arasında 8 milyard Avro bölüşdürüləcək. Martın 19-da isə Avropa Mərkəzi Bankının İdarəetmə Şurası, koronavirusun yayılması kontekstində maliyyə sabitliyini dəstəkləmək üçün 750 milyard avro ödəmə proqramı başlatmağı qərara aldı. Martın 23-də Aİ İqtisadiyyat və Maliyyə Şurası pandemiyaya cavab olaraq, iqtisadiyyatı dəstəkləmək üçün tarixdə ilk dəfə olaraq Avrokomissiyanın Sabitlik və Böyümə Paktının dayandırılması təklifini təsdiqlədi. Bu qərar üzv ölkələri üçün büdcə kəsirinin həddini (ÜDM-in 3% -dən çoxunu) ləğv edərək hökumətlərə biznesə yardım göstərmək üçün məhdudiyyət olmadan kredit götürməyə imkan verir.

Böyük Britaniya

Martın 17-də Böyük Britaniyanın Maliyyə Nazirliyi biznesə dəstək tədbirlərini açıqladı. Bu tədbirlər çərçivəsində şirkətlərə 330 milyard funt sterlinq (400 milyard dollar) kredit zəmanəti veriləcək ki, maliyyə naziri Rişi Sunakın sözlərinə görə, bu məbləğ ölkənin ÜDM-nin 15% -ni təşkil edir. Kreditin maksimal məbləği 1,2 milyon funt sterlinqdən 5 milyon funt sterlinqə (1,5 milyon dollardan 6 milyon dollara) qədər artırılacaq, ilk altı ay ərzində faiz ödənilməyəcək. Pərakəndə satışla məşğul olan kiçik müəssisələr, otel və turizm müəssisələri epidemiya müddətində iş vergisindən azad edilir. Maddi çətinlik çəkən britaniyalılara ipoteka və kreditlərinə görə üç ay güzəşt müddəti veriləcək.

Almaniya

Martın 23-də Almaniya hökuməti yeni koronavirusun yayılmasının nəticələrindən əhəmiyyətli dərəcədə əziyyət çəkə biləcək fərdi sahibkarlara və şirkətlərə, habelə əhalinin müxtəlif qruplarına yardım paketi qəbul etdi. Dövlət dəstəyinin ümumi məbləği 750 milyard avronu keçəcək. Kansler Angela Merkelin sözlərinə görə, bu, şirkətlərə görünməmiş miqyaslı yardım paketidir. O cümlədən, 600 milyard avro dəyərində iri müəssisələrə kömək edən bir fond yaradılır (hökumət zəruri hallarda strateji əhəmiyyətli şirkətlərdə iştirak payını geri almaq hüququnu özündə saxlayır). Kiçik firmalar və fərdi sahibkarlar 15 min avroya qədər birbaşa subsidiya ala biləcəklər, bu məqsədlər üçün 50 milyard avro ayrılıb. Martın 23-də Federal İqtisadiyyat Nazirliyi Kreditanstalt fur Wiederaufbau (KfW) dövlət bank qrupu vasitəsilə xüsusi bir proqrama başlayıb. İcarəçilərə koronavirusla əlaqəli vəziyyətə görə maddi çətinliklər səbəbindən icarə haqqını ödəyə bilməyən icarədarlarla müqavilələri ləğv etmək qadağandır. Bunlardan əlavə, Alman xəstəxanalarına 3 milyard avrodan çox dəstək veriləcək.

İtaliya

Martın 11-də İtaliya Nazirlər Şurası, fövqəladə vəziyyətlərdə ailələrə və şirkətlərə dəstək olmaq üçün 25 milyard avro ayırmaq qərarı verib. Dövlət səhiyyə sistemini maliyyələşdirmək üçün ən azı 3,5 milyard avro ayıracaq. Ticarət və ev təsərrüfatlarına verilən kreditlər və ipotekalar üzrə ödənişlər dayandırılacaq - dövlət banklar qarşısında zəmanətçi olacaq. Karantin səbəbindən işləyə bilməyən italiyalılar üçün xüsusi ödənişlər ayrılacaq. İşləyən valideynlərə körpələr üçün dayə xidmətlərinin əvəzini ödəmək məqsədilə xüsusi 600 avroluq çek təklif olunur. Bu, 12 yaşdan kiçik uşaqları olan ailələr üçün nəzərdə tutulur. Özəl sektorda çalışan valideynlər, ailənin 12 yaşdan kiçik bir uşağı varsa, ödənişli məzuniyyət ala və 50% -ə qədər bonus əldə edə biləcək. Ümumi gəliri ildə 40 min avrodan çox olmayan, mart ayında karantin və fövqəladə şərtlər altında işləməyə davam edən bütün işçilər kiçik bir bonus - 100 avro əldə edə biləcəklər. Ailələrə və sahibkarlara dəstək olmaq üçün toplam 10 milyard avro nəzərdə tutulur.

İspaniya

Martın 17-də İspaniya hökuməti koronavirus və onun ölkə üçün yaratdığı fəsadlarla mübarizə üçün 200 milyard avro ayırmaq qərarı verib. Bu məbləğ ölkənin ÜDM-in təxminən 20% -ni təşkil edir. Bunlardan 117 milyard avro - dövlət vəsaitidir, qalan hissəsi özəl mənbələrdən cəlb edilib. 100 milyard avro dövlət tərəfindən dəstəklənən kredit zəmanəti şəklində veriləcək. Baş nazir Pedro Sançes bu planı "ölkənin demokratik tarixindəki ən böyük resurs səfərbərliyi" adlandırıb.

Polşa

Martın 18-də Polşanın Baş naziri Mateuş Moravetski, anti-böhran paketinin təxmini dəyərinin 212 milyard zlotı (46.2 milyard avro) olduğunu söylədi. Bu məbləğin bir hissəsi sahibkarlara ünvanlanacaq, həmçinin mikrokreditlər, kredit zəmanətləri, nəqliyyat sektoru üçün əməliyyat lizinqlərini əhatə edəcək. İşçilərin ixtisar edilməməsinə çalışan şirkətlər əmək haqqının 40% -i ilə əhatə olunacaq və işçilərə sosial müavinətlər üzrə möhlət veriləcək. Səhiyyə sistemini dəstəkləmək üçün 7,5 milyard zlotı (1.6 milyard avro) ayrılıb.

Fransa

Martın 21-də Fransa hökuməti iri müəssisələrə kömək etmək, habelə qismən işsiz rejimə keçən işçilərə ödənilən güzəştlər üçün 45 milyard avro ayrıldığını elan etdi. Müəssisələrin bank kreditləri üçün də dövlət zəmanəti tətbiq olunur - bu fondun həcmi 300 milyard avro olacaq. Kiçik sənaye müəssisələri, həmçinin kiçik ticarət müəssisələri 1500 avro məbləğində yardım alacaqlar. Mülki Aviasiya Baş İdarəsinə digər ölkələrə uçuş qadağası səbəbindən itki ilə üzləşən aviaşirkətlərin təminatını yaxşılaşdırmaq üçün tədbirlər görülməsinə 500 milyon avro ayrılıb.

Amerika

ABŞ. Martın 18-də ABŞ Prezidenti Donald Tramp, koronavirusun baş verdiyi qurbanlara 100 milyard dollar məbləğində maddi yardımın göstərilməsi haqqında qanuna imza atdı. Buraya fövqəladə hallarda işçilərə ödənilən məzuniyyət, habelə virus üçün pulsuz sınaq aparılması daxildir. Ödənişlər sığorta şirkətləri, Medicare (yaşlılar üçün) və Medicaid (təmin edilməmişlər üçün) tərəfindən tələb olunur. Qanun eyni zamanda 500-dən az işçisi olan şirkətlərdən işçinin koronavirus ilə xəstələndiyi təqdirdə iki həftəyə qədər xəstəlik məzuniyyəti ödəmələrini tələb edir. Bundan əlavə, işçilərə əmək haqqının üçdə ikisini ödəməklə 10 həftə məzuniyyətə çıxmaq icazəsi veriləcəkdir. Bundan əlavə, qanun altı ay müddətinə dövlət büdcələri üçün işsizlik müavinətlərinin dəyərini əhatə edir. Martın 25-də Senat 2 trilyon dollar məbləğində iqtisadi stimullaşdırıcı tədbirlər paketini təsdiqlədi ( martın 27-də Nümayəndələr Palatasında səsvermə olacaq). Xüsusilə, şirkətlər, şəhərlər və ştatlar üçün dəstək fonduna 500 milyard veriləcək, o cümlədən 25 milyard dolları aviaşirkətlərə və 17 milyard dolları strateji əhəmiyyətli müəssisələrə köçürülməsi planlaşdırılır. Hökumət, illik qazancı 75 min dollar olan (böyüklər üçün 1,2 min dollar və bir uşağa 500 dollar) olan amerikalılara 500 milyard dollar ödəmək niyyətindədir. Kiçik biznesi dəstəkləmək, vergilərə möhlət məqsədilə 350 milyard dollar, genişləndirilmiş işsizlik sığortası üçün 250 milyard dollar, koronavirusa qarşı mübarizə üçün 46 milyard dollar ayrılır. Bundan əlavə, Federal Ehtiyatlar Sistemi daha 4 trilyon dollar ayırmağa hazırlaşır. Senatdakı Respublika çoxluğunun lideri Mitç Makkonnell, "Söhbət öləkəmizin müharibə dövrü ilə müqayisə edilə biləcək səviyyədə investisiyasından gedir" deyib.

Braziliya

Martın 16-da Braziliya hökuməti iqtisadiyyatı dəstəkləmək üçün bir sıra tədbirlər elan edib. Yaxın üç ayda təxminən 150 milyard real (30 milyard dollar) ayrılması nəzərdə tutulur. Bunlardan təxminən 84 milyard real (16.7 milyard dollar) əhalinin ən həssas təbəqələrinə sosial yardım ödəmələri üçün istifadə ediləcəkdir (xüsusən May ayında pensiyaçılar 13-cü maaş əvəzinə maaş alacaqlar), 60 milyard (12 milyard dollar) kiçik və orta müəssisələrin dəstəklənməsinə sərf olunacaq - onlara ödənişlər üçün möhlət veriləcəkdir. 4.5 milyard real (təxminən 1 milyard dollar) koronavirusla birbaşa mübarizə üçün istifadə ediləcək.

Çili

İqtisadiyyatın stimullaşdırılması çərçivəsində Çilidə üç sahəyə bölünən tədbirlərin görülməsi üçün 11,7 milyon dollar (ÜDM-in 4.7%) ayrılacaq: səhiyyə sistemi büdcəsinin möhkəmləndirilməsi, ailə gəlirlərinin qorunması, iş yerləri və müəssisələrin qorunması. Vəsait çərçivəsində üç ay müddətinə müəssisələrin gəlir vergisinin ödənilməsinin dayandırılması, 12 milyon dollardan az satışa malik şirkətlər üçün ƏDV-nin təxirə salınması üçün kompensasiya məqsədilə istifadə ediləcək.

Avstraliya, Asiya

Avstraliya. Martın 12-də Avstraliya hökuməti 17,6 milyard Avstraliya dolları (10,5 milyard ABŞ dolları), martın 22-də isə 66 milyard Avstraliya dolları (təqribən 40 milyard dollar) həcmində ikinci paketin tətbiq olunduğunu elan etdi. İki proqramın ümumi həcmi ölkənin ÜDM-nin təxminən 10% -ni təşkil edir. Tədbirlər ilk növbədə müavinət alan vətəndaşların, o cümlədən pensiyaçıların və böhran nəticəsində işlərini itirmiş insanların həyat səviyyəsinin qorunmasına yönəldiləcək. Növbəti altı ay ərzində müavinətlərə əlavə ödənişlər olaraq 14,1 milyard Avstraliya dolları (8.4 milyard dollar), kiçik və orta sahibkarlığı dəstəkləmək üçün 31.9 milyard (19 milyard dollar) ayrılacaqdır. Bundan əlavə, banklar kredit vermə şərtlərini yumşaldacaqlar.

Hindistan

Hindistan hökuməti infeksiyaya yoluxmuş insanların təcrid olunmaları üçün tibbi infrastrukturun inkişafı, fərdi mühafizə vasitələri və avadanlıqlar üçün 150 milyard rupi (təxminən 2 milyard dollar) ayırmağı planlaşdırır. Ölkə iqtisadiyyatını bərpa etmək üçün Hindistan Ehtiyat Bankı aprel ayından etibarən 1 trilyon rupi (13 milyard dollardan çox) əlavə pul vəsaitlərinin dövriyyəyə buraxılmasını planlaşdırır.

Çin

Fevralın əvvəlində Çin hakimiyyəti maliyyə sistemini dəstəkləmək və ölkə iqtisadiyyatını qorumaq üçün bir sıra tədbirlər elan etdi. Xüsusilə, fevralın 3-də Çin Xalq Bankı (ÇXB, mərkəzi bank) bazarlara 1,2 trilyon yuan (170 milyard dollardan çox) həcmində əlavə likvidlik təmin etdi. Bu likvidlik tədbiri, Çinin 2004-cü ildən bəri bir gün ərzində ən böyük açıq bazar əməliyyatı oldu. Milli Bank, şirkətlərə dəstək məqsədilə verilən kreditlər üzrə faiz dərəcələrini də endirdi. Çin Maliyyə Nazirliyi, öz növbəsində, yerli hakimiyyət orqanlarına iqtisadi inkişafa təkan verəcək infrastruktur layihələrini maliyyələşdirmək üçün hədəfli istiqrazlar şəklində 290 milyard yuan (41.5 milyard dollar) əlavə kredit verməyə icazə verdi.

Koreya Respublikası

Martın 24-də Koreya Respublikasının hakimiyyəti pandemiya səbəbiylə böhran vəziyyətində olan müəssisələrə təcili maddi yardım olaraq 100 trilyon von (80 milyard dollar) ayırdı. Xüsusilə, hökumət kiçik və orta sahibkarlığa kömək üçün 58 trilyon von (47 milyard dollar) məbləğində kredit verməyə qərar verdi. İstiqraz bazarını sabitləşdirmək üçün 20 trilyon von (16 milyard dollar) ayrıldı. Bundan əlavə, kapital axınının qarşısını almaq üçün 10.7 trilyon von (8.5 milyard dollar) birjaya dəstək fondu yaradıldı.

Türkiyə

Martın 20-də Türkiyə hakimiyyəti 100 milyard lirə (15,3 milyard dollar) məbləğində iqtisadi tədbirlər paketi elan etdi. Buraya minimum pensiyanın 1500 türk lirəsinə qədər (230 dollar) artırılması, yoxsul ailələrə maddi yardım olaraq 2 milyard lirənin (308 milyon dollar) ayrılması, ixracatdakı mümkün azalmadan qorunmaq üçün ixrac şirkətlərinə birbaşa subsidiya və subsidiya kreditlərinin verilməsi daxildir. Kiçik və orta müəssisələr altı ayadək bank kreditləri ödəməsindən möhlət alacaqlar. Turizm sektoruna dəstək olaraq otel vergisinin tətbiqi 1 noyabr 2020-ci ilədək, otel kirayəsi şirkətləri üçün vergi və ödənişlər - altı ay müddətinə təxirə salınacaq. Türkiyənin daxili hava yolları üçün aprel ayından başlayaraq üç ay ərzində ƏDV 18% -dən 1% -ə endirildi.

Orta Şərq, Afrika

Səudiyyə Ərəbistanı

Martın 20-də krallıq hakimiyyəti neft böhranı və koronavirus infeksiyasının yayılması kontekstində iqtisadiyyatı dəstəkləmək üçün 120 milyard riyal (32 milyard dollar) ayrıldığını elan etdi. Tədbirlərə bank və maliyyə sektorlarına, kiçik və orta sahibkarlığa yardım, xüsusilə vergi ödəmələrinin təxirə salınması və müxtəlif dövlət rüsumları və yığımlarından azad edilməsi daxildir.

Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri (BƏƏ)

Martın 14-də BƏƏ iqtisadiyyatı dəstəkləmək üçün 100 milyard dirhəm (27 milyard dollar) ayrıldığını elan etdi. Banklara sıfır faiz dərəcəsi ilə kreditlər verildi, borcalanlara əsas məbləğin və onlar üzrə faizlərin altı aya qədər təxirə salınmasına icazə verilir. Kredit potensialını artırmaq və iqtisadiyyatı qorumaq üçün banklara sığorta kapitalı ehtiyatlarını buraxmağa icazə verilir. Martın 22-də yardım paketi 126 milyard dirhəmə (34 milyard dollar) çatdırıldı.

Misir

Martın 22-də Misir Prezidenti Abdel Fəttah əl-Sisi, hökumətin koronavirusun yayılması səbəb olduğu böhranla mübarizə planını maliyyələşdirmək üçün 100 milyard Misir funtu (6.4 milyard dollar) ayırdığını söylədi. Vəsait otellərin fasiləsiz işləməsini təmin etmək üçün daşınmaz əmlak və turizm sektorunun maliyyələşdirilməsinə sərf olunacaq. İqtisadi tədbirlərə, həmçinin sənaye sahələri üçün təbii qazın qiymətinin (milyon termik vahid üçün 4,5 dollara; əvvəllər bu qiymət 5.5 dollara idi) və elektrik enerjisinin qiymətinin endirilməsi də daxildir. Bundan əlavə, kiçik və orta sahibkarlıq subyektləri üçün verilmiş kreditlər üçün altı ay gecikdirilməsinə, kənd təsərrüfatı torpaqlarına verginin iki il müddətinə dayandırılmasına icazə verilir. Müəssisələrdən və turizm obyektlərindən daşınmaz əmlak vergisinin ödənişi üç ay təxirə salındı. Ölkənin birjasını dəstəkləmək üçün təxminən 20 milyard Misir funtu (1.28 milyard dollar) ayrıldı.

Cənubi Afrika Respublikası

Martın 23-də Cənubi Afrika Respublikanın dövlət başçısı Siril Ramaposa, müəssisələrə dəstək tədbirləri barədə qərar qəbul etdiklərini açıqladı. Pandemiya və karantin tədbirləri zamanı işdən çıxarılan işçilər əmək haqqı miqdarında, iş yerlərində xəstə olduqda - xüsusi kompensasiya fondundan vəsait alacaqlar. Hökumət, dörd ay ərzində ayda 6500 randdan (və ya 371 dollar) az maaş alan özəl sektorda çalışan işçilər üçün vergi subsidiyaları cəlb edəcək. Bu, 4 milyondan çox insana (ölkə əhalisi - 57,7 milyon) təsir edəcəkdir. Hər il 50 milyon randdan (2.9 milyon dollar) az dövriyyəsi olan sahibkarlar dörd ay ərzində gəlir vergisi üzrə 20% endirim, həmçinin altı ay üçün vergi güzəştləri alacaqlar. Bu 75 mindən çox kiçik və orta müəssisələrə təsir edəcəkdir. Bütün kiçik və orta müəssisələr mövcud borclardan və ödənişlərdən azad olma haqqında xahiş edə bilərlər, turizm və otel şirkətləri isə xüsusi ödənişlərə iddia edə bilərlər.

Mənbə: tass.ru